Cựu cục trưởng An toàn thực phẩm chủ mưu nhận hối lộ và ăn chia hơn 94 tỉ như thế nào?

Ông Nguyễn Thanh Phong, cựu cục trưởng Cục An toàn thực phẩm, bị cáo buộc chủ mưu chỉ đạo cấp dưới gây khó, buộc doanh nghiệp phải "bôi trơn" rồi "ăn chia" tổng số tiền hối lộ lên đến hơn 94 tỉ đồng.

Ông Nguyễn Thanh Phong, cựu cục trưởng Cục An toàn thực phẩm bị cáo buộc chủ mưu nhận hối lộ hơn 94 tỉ - Ảnh: Bộ Công an

Ngày 16-12, cựu cục trưởng Cục An toàn thực phẩm Nguyễn Thanh Phong bị Cơ quan điều tra Bộ Công an đề nghị truy tố tội nhận hối lộ, với cáo buộc chủ mưu chỉ đạo chuyên viên nhận hối lộ tổng số tiền hơn 94 tỉ đồng.

Cùng vụ án, bà Trần Việt Nga (cựu cục trưởng Cục An toàn thực phẩm, Bộ Y tế) và 32 người là cựu lãnh đạo, cán bộ, chuyên viên của cục cùng bị đề nghị truy tố tội nhận hối lộ.

21 người còn lại, trong đó có nhiều giám đốc doanh nghiệp bị cáo buộc thực hiện hành vi đưa hối lộ.

Kế hoạch ăn chia tiền hối lộ

Ông Nguyễn Thanh Phong làm cục trưởng Cục An toàn thực phẩm từ tháng 1-2015 đến tháng 9-2024. Giai đoạn 2018-2024, các quy định về đăng ký, công bố sản phẩm với nhóm thực phẩm bảo vệ sức khỏe vẫn mang tính chất chung chung, chưa cụ thể.

Cụ thể, Nghị định 15 quy định hồ sơ đăng ký công bố sản phẩm phải có các bằng chứng khoa học, chứng minh công dụng của sản phẩm hoặc của thành phần tạo nên công dụng đã công bố.

Do đó, để tránh việc công bố sản phẩm bị kéo dài, dẫn đến không thể sản xuất, đưa sản phẩm ra ngoài thị trường, nhiều đơn vị, cá nhân đã đề nghị "lót tay" 5-10 triệu đồng/hồ sơ cho chuyên viên của cục.

Lãnh đạo các phòng, trung tâm chuyên môn đã báo cáo việc doanh nghiệp đề nghị "bôi trơn" xin ý kiến và được Nguyễn Thanh Phong đồng ý chủ trương cho phép nhận tiền để hướng dẫn, giúp đỡ khi tiếp nhận, thẩm xét hồ sơ đăng ký công bố sản phẩm.

Bà Trần Việt Nga, cựu cục trưởng Cục An toàn thực phẩm bị cáo buộc chủ mưu nhận hối lộ 12,7 tỉ đồng - Ảnh: VGP

Đồng thời, ông Phong cũng thống nhất cơ chế "ăn chia" số tiền nhận hối lộ. Cụ thể, cục trưởng được chia khoảng 2,5-3 triệu đồng đối với một hồ sơ do Trung tâm thẩm xét.

Đối với mỗi hồ sơ do Phòng Quản lý Tiêu chuẩn Kiểm nghiệm hoặc Phòng Quản lý sản phẩm thực phẩm thẩm xét, ông Phong sẽ được ăn chia từ 1-2 triệu đồng.

Trường hợp Phó cục trưởng trực tiếp ký giấy tiếp nhận đăng ký bản công bố sản phẩm thì sẽ nhận 1,5-2 triệu đồng/hồ sơ, còn ông Phong được nhận 1-1,5 triệu đồng/hồ sơ, kết luận nêu.

Các lãnh đạo cấp phó trưởng phòng, phó giám đốc Trung tâm được chia từ 500.000 đồng đến 1.000.000 đồng/hồ sơ. Các chuyên viên được chia từ 300.000 đến 1 triệu đồng mỗi hờ sơ tùy giai đoạn thẩm xét.

Từ chủ trương trên, trong quá trình thực hiện thẩm xét hồ sơ, các chuyên viên đã thỏa thuận, đề nghị các cá nhân làm dịch vụ công bố sản phẩm phải "bôi trơn" từ 5 triệu - 10 triệu đồng mỗi hồ sơ, đưa tiền mặt hoặc chuyển khoản.

Kết quả điều tra xác định, trong 6 năm từ 2018-2024, 31 chuyên viên Cục An toàn thực phẩm đã trực tiếp nhận tổng số tiền 94 tỉ đồng của các cá nhân làm dịch vụ đăng ký bản công bố sản phẩm.

Trong đó, riêng ông Phong bị cáo buộc nhận gần 44 tỉ đồng, trong đó 43,5 tỉ liên quan hồ sơ công bố và hơn 330 triệu đồng liên quan cấp giấy chứng nhận nhà máy đạt tiêu chuẩn GMP.

Cơ quan điều tra cáo buộc ông Phong có vai trò chủ mưu, cầm đầu phải chịu trách nhiệm hình sự với tổng số tiền các chuyên viên đã nhận hối lộ hơn 94 tỉ đồng.

Gây khó để buộc doanh nghiệp "bôi trơn"

Theo kết luận, từ 2018-2024, bà Trần Việt Nga, khi đó là cục phó Cục An toàn thực phẩm được phân công phụ trách Phòng Giám sát ngộ độc thực phẩm và Thông tin truyền thông, ký giấy xác nhận nội dung quảng cáo.

Thời gian đầu, bà Nga vẫn ký giấy xác nhận đúng hạn. Tuy nhiên sau đó bà Nga thường để hồ sơ quá hạn không ký duyệt hoặc trả lại hồ sơ với lý do không rõ ràng, không thuyết phục, không đúng với các quy định về quảng cáo.

Do đó một số cá nhân, giám đốc doanh nghiệp đã gọi điện hoặc trực tiếp đến Cục An toàn thực phẩm gặp chuyên viên thẩm xét để hỏi lý do chậm, muộn cũng như nhờ hướng dẫn sửa, bổ sung hồ sơ do nội dung yêu cầu không rõ ràng.

Các chuyên viên chỉ trả lời "do lãnh đạo bận chưa ký" hoặc nói "sẽ trực tiếp lên xin ý lãnh đạo và thông báo cho doanh nghiệp sau".

Trước tình trạng bị doanh nghiệp phản ánh nhiều lần, cấp dưới trực tiếp lên phòng làm việc của bà Nga để hỏi lý do thì nữ cục phó trả lời "để được duyệt hồ sơ thì phải có cơ chế rõ ràng".

"Cơ chế" mà bà Nga đưa ra là yêu cầu cấp dưới phải thu tiền trên mỗi hồ sơ. Bà Nga cũng chỉ đạo các phòng đều thực hiện như vậy và phải quán triệt tế nhị, kín đáo cho chuyên viên biết.

Bà Nga chỉ đạo Trần Thị Thu Liễu, Phó phòng phụ trách lĩnh vực Thông tin, giáo dục truyền thông làm đầu mối quản lý tiền thu của các cá nhân làm dịch vụ xin cấp giấy xác nhận nội dung quảng cáo.

Liễu đã truyền đạt lại "cơ chế" thu tiền bà Nga đặt ra cho các chuyên viên, đồng thời yêu cầu tự chủ động lên đưa tiền "cảm ơn" cho cục phó. Từ đó các chuyên viên đã yêu cầu các cá nhân, doanh nghiệp muốn được cấp đúng hạn thì phải chi tiền "bôi trơn" từ 2-8 triệu đồng/1 hồ sơ bằng hai hình thức tiền mặt và chuyển khoản.

Số tiền thu được, các chuyên viên thống nhất ăn chia theo cơ chế chia cho cục phó Trần Việt Nga (từ tháng 9-2024 đến khi bị bắt là cục trưởng) từ 2-3,5 triệu đồng mỗi hồ sơ cấp phép.

Trần Thị Thu Liễu được chia 500 ngàn đến 750 ngàn đồng mỗi hồ sơ còn các chuyên viên nhận số tiền từ 200 ngàn đến 300 ngàn trở lên.

Kết quả điều tra xác định các chuyên viên đã nhận 12,7 tỉ đồng và chuyển bà Nga 8 tỉ đồng. Bà Nga bị cáo buộc phạm tội với vai trò chủ mưu, cầm đầu và phải chịu trách nhiệm hình sự với tổng số tiền 12,7 tỉ đồng mà các chuyên viên nhận hối lộ.