Cuộc đua khắc chế drone cáp quang trên chiến trường Ukraine
Nga và Ukraine đang chạy đua để tìm cách hóa giải mối đe dọa từ drone cáp quang, loại khí tài miễn nhiễm với gây nhiễu bằng sóng vô tuyến.
Một trong những điểm nổi bật của xung đột Ukraine là sự sáng tạo trong công nghệ về thiết bị bay không người lái (drone), cũng như phương pháp chống lại loại khí tài này của hai bên.
Biện pháp đối phó phổ biến nhất là tác chiến điện tử, sử dụng các thiết bị gây nhiễu cầm tay phát sóng vô tuyến can thiệp vào tín hiệu kết nối giữa drone và người điều khiển. Nó có thể khiến drone mất khả năng điều khiển, lao xuống đất, hoặc tự động hạ cánh.
Để đối phó các hệ thống chống drone hoạt động bằng phương pháp gây nhiễu, Nga và Ukraine đang tăng cường sử dụng loại drone tự sát gắn sợi cáp quang mảnh để điều khiển, thay vì tín hiệu vô tuyến như truyền thống.
Sợi cáp quang được cuốn vào một cuộn dây bên trong chiếc drone và sẽ dần bung ra khi nó di chuyển, giúp duy trì tín hiệu điều khiển, hình ảnh từ camera trên drone tới tổ vận hành ngay cả khi đối phương triển khai thiết bị tác chiến điện tử.
Năng lực kháng nhiễu của drone cáp quang không phải là thách thức duy nhất đối với các hệ thống chống drone.
Khi tác chiến điện tử không có tác dụng, lực lượng Nga và Ukraine sẽ phải sử dụng các phương pháp động năng để đối phó loại drone này. Tuy nhiên, nhiều hệ thống chống drone bằng động năng vẫn dựa vào tín hiệu vô tuyến phát ra từ quả đạn, trong đó có dữ liệu hình ảnh, để có thể phát hiện nó.
Tín hiệu này được phân tích bằng phương pháp tam giác đạc để xác định vị trí chính xác của drone.
"Nhưng với drone cáp quang, các luồng dữ liệu này được truyền tới tổ vận hành thông qua dây cáp nên không phát ra tín hiệu vô tuyến có thể truy dấu", Vikram Mittal, phó giáo sư tại Học viện Lục quân West Point của Mỹ, cho biết.
Dù vậy, vẫn có một số cách khác để phát hiện drone cáp quang. Công ty công nghệ Kara Dag của Ukraine mới đây đề xuất các phương pháp sử dụng đặc điểm nhận dạng bằng âm thanh và hình ảnh của drone, kết hợp với những kỹ thuật xử lý tiên tiến để phát hiện chúng.
Sau khi xác định được vị trí của drone, lực lượng Ukraine có thể dùng nhiều phương pháp để bắn hạ quả đạn.
Không chỉ Ukraine, Bộ Công nghiệp Vô tuyến điện tử Nga cũng đang thu thập ý kiến từ cộng đồng quốc phòng trong nước về phương pháp tiềm năng nhằm phát hiện và hạ drone cáp quang. Nhiều đề xuất thu được cũng tập trung vào hướng phát hiện drone thông qua âm thanh và hình ảnh.
Trên thực tế, truy dấu drone bằng âm thanh là kỹ thuật đã được công nhận rộng rãi, trong đó sử dụng lượng lớn micro để nhận diện tiếng ồn đặc trưng do cánh quạt và động cơ của drone tạo ra.
"Drone cáp quang phát ra tiếng ồn lớn hơn so với drone bình thường do cánh quạt của nó cần tạo ra lực đẩy lớn hơn để có thể đáp ứng được lực kéo từ cuộn dây cáp", chuyên gia Mittal cho hay.
Dù vậy, phương pháp này có một nhược điểm lớn là tầm hoạt động. Độ ồn do drone phát ra giảm dần theo khoảng cách và hầu hết các loại micro đều gặp khó khăn trong phân biệt tiếng ồn của drone với âm thanh khác ngoài môi trường ở khoảng cách từ khoảng 100 mét trở lên.
Micro định hướng thường được sử dụng để khắc phục nhược điểm trên. Chúng được xếp thành dãy và hướng về một khu vực cụ thể trên bầu trời, điều sẽ giúp giảm đáng kể tạp âm từ môi trường. Dãy micro này sẽ được điều chỉnh để liên tục quét sang các khu vực khác, làm tăng khả năng phát hiện âm thanh từ drone.
Truy tìm drone bằng cách quan sát cũng là phương pháp đã được công nhận rộng rãi, nhưng cũng có những nhược điểm riêng.
Thông thường, drone cỡ nhỏ chỉ là một chấm rất bé trên bầu trời, rất khó để phân biệt với máy bay hay chim. Hơn nữa, drone cáp quang thường bay sát mặt đất hơn, điều khiến tầm nhìn của người quan sát bị hạn chế.
Một số đề xuất cho rằng nên tập trung cả vào sợi dây cáp quang thay vì chỉ chiếc drone. Tuy mỏng và rất khó nhìn thấy bằng mắt thường, sợi cáp này lại phản chiếu ảnh sáng trong quang phổ hồng ngoại. Tận dụng đặc tính này, hệ thống phát hiện drone có thể phát chùm tia laser hồng ngoại khuếch tán quét qua bầu trời rồi dùng camera hồng ngoại để phát hiện áng sáng phản chiếu từ sợi cáp.
Camera này cũng có thể được dùng để nhận diện tín hiệu nhiệt từ động cơ của drone khi nó nóng lên trong quá trình hoạt động.
Dù vậy, cả phương pháp phát hiện drone cáp quang bằng âm thanh và hình ảnh đều đòi hỏi phải xác định được các tín hiệu rất nhỏ giữa rất nhiều tác nhân gây nhiễu, điều chuyên gia Mittal ví như hành động "mò kim đáy bể".
"Những bước tiến về kỹ thuật xử lý, trong đó có công nghệ học máy và trí tuệ nhân tạo, có thể giúp nhiệm vụ này trở nên dễ dàng hơn", ông cho hay. "Ngoài ra, kết hợp cả hai phương pháp sẽ có tác dụng bổ trợ lẫn nhau, giúp tăng khả năng phát hiện drone".
Dù có một số cách tiềm năng để ứng phó drone cáp quang, các hệ thống ứng dụng những phương pháp này vẫn chưa được sản xuất đại trà. Do đó, bên nào đi trước trên lĩnh vực này nhiều khả năng sẽ chiếm được ưu thế lớn trên chiến trường Ukraine.
"Nga sở hữu trình độ chuyên môn cao về công nghệ drone, trong khi Ukraine có khả năng sáng tạo và triển khai các giải pháp mới một cách nhanh chóng. Khi một bên áp dụng một giải pháp nào đó, bên còn lại nhiều khả năng sẽ lập tức đưa ra phương án riêng của mình, khiến cuộc chiến drone tiếp tục phát triển", chuyên gia Mittal cho hay.
Phạm Giang (Theo Forbes)
Cử tri Moldova bắt đầu bỏ phiếu trong cuộc bầu cử quốc hội quan trọng
20:00 24/10/2025Ngày 28/9, cử tri Moldova trong và ngoài nước đã tham gia bỏ phiếu bầu cử quốc hội, lựa chọn trong 23 ứng cử viên từ các đảng phái và ứng cử viên độc lập.
Hàng loạt máy bay quân sự mới xuất hiện trong lễ duyệt binh Trung Quốc
20:00 24/10/2025Truyền thông Trung Quốc đưa tin, hàng loạt máy bay quân sự mới, chưa từng xuất hiện trước công chúng, sẽ được trình diễn tại lễ kỷ niệm 80 năm Ngày Chiến thắng phát xít trong Thế chiến II, dự kiến diễn ra vào ngày 3/9 sắp tới.
Kỳ vọng của người Nepal với Thủ tướng lâm thời Karki
20:00 24/10/2025Nhiều người dân Nepal kỳ vọng bà Sushila Karki sẽ giải quyết tình trạng tham nhũng và khôi phục kinh tế đất nước sau khi nhậm chức thủ tướng.
Chiến thuật vây lấn, luồn sâu giúp Nga siết gọng kìm ở Pokrovsk
02:45 22/10/2025Nga dùng chiến thuật gọng kìm để công phá thành trì Pokrovsk, kết hợp bao vây, cắt tuyến hậu cần với triển khai biệt kích xâm nhập trung tâm.
Gia tăng căng thẳng với Australia, Israel ra đòn trả đũa, Canberra nói 'vô lý'
02:45 22/10/2025Ngày 18/8, Ngoại trưởng Israel Gideon Sa’ar đã quyết định hủy thị thực của hai đại diện Australia tại chính quyền Palestine.
Triều Tiên tuyên bố sở hữu vũ khí bí mật, Chủ tịch Kim Jong Un khẳng định ‘còn nhiều kỷ niệm đẹp’ về Tổng thống Mỹ Donald Trump
06:01 19/10/2025Ngày 22/9, Chủ tịch Triều Tiên Kim Jong Un tuyên bố, nước này đã sở hữu một loại vũ khí bí mật mới và đạt được những thành tựu quan trọng trong nghiên cứu – phát triển khoa học quốc phòng.
Việt Nam kêu gọi nghiêm túc thực thi luật pháp quốc tế - chìa khóa để củng cố hoà bình, ổn định và phát triển bền vững trên phạm vi toàn cầu
05:45 19/10/2025Từ 7-10/10, Ủy ban Pháp lý (Ủy ban 6) của Đại hội đồng Liên hợp quốc khóa 80 tổ chức phiên thảo luận toàn thể về đề mục 'Pháp quyền ở cấp độ quốc gia và quốc tế nhân dịp kỷ niệm 80 năm thành lập Liên hợp quốc'. Phiên thảo luận thu hút sự tham gia, phát biểu của hầu hết các quốc gia thành viên và quan sát viên.
Tin tức thế giới 15-10: Mỹ truy tố chủ tịch lừa đảo ở Campuchia; Thương chiến Mỹ - Trung tăng nhiệt
11:00 16/10/2025Mỹ xem xét chấm dứt một số quan hệ thương mại với Trung Quốc; Ông Trump: Mỹ tấn công tàu Venezuela, 6 người thiệt mạng
Điểm tin thế giới sáng 15/9: Iran cảnh báo cường quốc châu Âu, Ba Lan cho phép lính NATO đồn trú, Ai Cập nói không với hạt nhân ở Trung Đông
08:01 15/10/2025Báo Thế giới và Việt Nam điểm một số tin tức thế giới đáng chú ý sáng nay, 15/9.
