Tin tức thế giới 15-10: Mỹ truy tố chủ tịch lừa đảo ở Campuchia; Thương chiến Mỹ - Trung tăng nhiệt

Mỹ xem xét chấm dứt một số quan hệ thương mại với Trung Quốc; Ông Trump: Mỹ tấn công tàu Venezuela, 6 người thiệt mạng

Thị trưởng Odessa Hennadiy Trukhanov vừa bị ông Zelensky tước quốc tịch Ukraine - Ảnh: KYIV INDEPENDENT

Ông Zelensky tước quốc tịch thị trưởng Odessa

Theo Hãng tin Reuters, ngày 14-10 (giờ địa phương), Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky đã tước quốc tịch của Thị trưởng Odesa, ông Hennadiy Trukhanov. 

Người đứng đầu chính phủ Kiev cáo buộc ông Trukhanov sở hữu hộ chiếu Nga. Luật pháp Ukraine cấm các quan chức nhà nước mang hai quốc tịch.

Ông Trukhanov, 60 tuổi, là lãnh đạo dân cử đã điều hành thành phố Odessa suốt từ năm 2014, tuyên bố sẽ kháng cáo và phủ nhận việc có hộ chiếu Nga. 

"Tôi sẽ khiếu nại quyết định tước quốc tịch Ukraine của tôi lên Tòa án Tối cao. Nếu điều đó chưa đủ thì tôi sẽ khiếu nại lên cả Tòa án châu Âu về quyền con người", ông Trukhanov khẳng định.

Tuy nhiên, Cơ quan An ninh Ukraine (SBU) đã công bố hình ảnh được cho là trang hộ chiếu Nga có tên và ảnh của ông.

Trong bài phát biểu tối 14-10, ông Zelensky cho biết sẽ sớm bổ nhiệm một người đứng đầu chính quyền quân sự mới để quản lý thành phố. Thông qua động thái này, tổng thống Ukraine sẽ có thêm quyền ảnh hưởng đối với thành phố cảng Biển Đen quan trọng bậc nhất này.

"Quá nhiều vấn đề an ninh ở Odessa đã không được giải quyết trong một thời gian quá dài", ông nhấn mạnh.

Ông Trukhanov vốn là một nhân vật gây tranh cãi do từng phản đối phong trào "phi Nga hóa", chống lại việc dỡ bỏ tượng Nữ hoàng Catherine Đại đế và nhà văn Pushkin tại Odessa sau khi Nga tuyên bố sáp nhập bán đảo Crimea hồi năm 2014. 

Tuy nhiên ông vẫn chiến thắng các cuộc bầu cử và nắm quyền tại Odessa từ đó đến nay.

Chính sách "để đời" của ông Macron bị gạt sang bên

Thủ tướng Pháp Sebastien Lecornu phát biểu trước Quốc hội ngày 14-10 - Ảnh: REUTERS

Ngày 14-10, Thủ tướng Pháp Sebastien Lecornu tuyên bố sẽ hoãn việc thực thi cải cách hưu trí năm 2023, chính sách được xem là di sản quan trọng của Tổng thống Emmanuel Macron, sang sau năm 2027 để đổi lấy sự tồn tại của chính phủ.

"Ngay trong mùa thu này, tôi sẽ đề xuất Quốc hội đình chỉ cải cách hưu trí 2023 cho đến cuộc bầu cử tổng thống tiếp theo. Tuổi nghỉ hưu sẽ không tăng cho đến tháng 1-2028", ông Lecornu phát biểu trước Quốc hội.

Quyết định này giúp chính phủ của ông Lecornu tránh được một cuộc bỏ phiếu bất tín nhiệm dự kiến diễn ra ngày 15-10. Phe cánh tả hoan nghênh động thái này như "một chiến thắng" và tuyên bố sẽ không bỏ phiếu bất tín nhiệm đối với ông Lecornu.

Cải cách năm 2023, vốn nâng tuổi nghỉ hưu để hưởng lương hưu đầy đủ từ 62 lên 64, từng được ông Macron thúc đẩy thông qua quốc hội mà không cần bỏ phiếu sau nhiều tuần biểu tình dữ dội. 

Đây vừa là một trong những di sản kinh tế lớn nhất và cũng gây trong cãi nhất của ông Macron. Việc trì hoãn cho đến sau cuộc bầu cử tổng thống năm 2027 đẩy nó đến nguy cơ bị xóa bỏ hoàn toàn.

Tuy nhiên nếu ông Lecornu không quyết định gạt nó sang một bên, ông có thể trở thành thủ tướng Pháp tiếp theo bị bỏ phiếu bất tín nhiệm thành công, làm sâu sắc thêm khủng hoảng chính trị Pháp.

Chỉ trong hai năm qua, nước Pháp đã có đến sáu thủ tướng và chưa có ai thật sự có thể điều hành chính phủ một cách suôn sẻ.

Ông Trump: Mỹ tấn công tàu Venezuela, 6 người thiệt mạng

Video lực lượng Mỹ không kích một tàu Venezuela hồi đầu tháng 10

Ngày 14-10, Tổng thống Mỹ Donald Trump xác nhận quân đội nước này đã thực hiện một cuộc không kích nhắm vào tàu nghi buôn lậu ma túy ngoài khơi Venezuela, khiến 6 người thiệt mạng.

"Thông tin tình báo xác nhận con tàu này đang buôn lậu ma túy và có liên hệ với các mạng lưới khủng bố", ông Trump viết trên mạng xã hội Truth Social nhưng không cung cấp bằng chứng. 

Tổng thống Mỹ khẳng định thêm mục tiêu là một "tổ chức khủng bố đã bị công bố" nhưng không nêu tên cụ thể. Ông cũng đăng tải một video cho thấy một con tàu đang đậu trên biển đã bị tên lửa bắn trúng và phát nổ.

Đây là diễn biến mới nhất trong loạt cuộc tấn công của quân đội Mỹ vào các tàu thuyền Venezuela bị Washington tố là tàu buôn ma túy diễn ra trong vài tuần qua.

Hiện một lực lượng quân sự lớn của Mỹ đang tập trung tại vùng biển Caribe, bao gồm tiêm kích F-35, 8 tàu chiến và một tàu ngầm hạt nhân. 

Phản ứng trước các cuộc tấn công này, Tổng thống Venezuela Nicolas Maduro đã nhiều lần cáo buộc Mỹ có ý định lật đổ chính quyền của ông.

Mỹ truy tố chủ tịch tập đoàn Campuchia lừa đảo 14 tỉ USD bitcoin

Chính phủ Mỹ đã thu giữ hơn số tiền bitcon trị giá 14 tỉ USD và khởi tố người sáng lập một tập đoàn Campuchia trong vụ lừa đảo tiền số quy mô lớn, cáo buộc ông cùng các đồng phạm sử dụng lao động cưỡng bức để dụ dỗ nhà đầu tư và dùng tiền thu được mua du thuyền, máy bay phản lực cùng tranh Picasso.

Cáo trạng được tòa án liên bang Brooklyn công bố ngày 14-10 truy tố ông Chen Zhi, 38 tuổi, Chủ tịch Prince Holding Group, về tội âm mưu gian lận và rửa tiền. 

Cùng ngày, Mỹ và Anh áp đặt trừng phạt đối với tập đoàn này, trong khi Bộ Tài chính Mỹ tuyên bố đây là “tổ chức tội phạm xuyên quốc gia”.

Theo cáo buộc, Chen đã dung túng bạo lực với lao động, hối lộ quan chức nước ngoài và dùng các công ty kinh doanh cờ bạc trực tuyến, khai thác tiền số để rửa tiền. Giới chức Mỹ gọi đây là “một trong những vụ lừa đảo đầu tư lớn nhất lịch sử”.

Bộ Tài chính Mỹ cho biết nhóm của Chen điều hành các “trại lao động cưỡng bức” tại ít nhất 10 khu phức hợp ở Campuchia, nơi hàng ngàn lao động di cư bị giam giữ, buộc phải giả danh trên mạng xã hội để lừa nạn nhân chuyển tiền số. Nhiều người bị đánh đập, giam giữ sau hàng rào thép gai; một số bị hành hạ “cho đến khi gần chết”.

Các công tố viên cho biết Chen khoe rằng mô hình “lừa tình - lừa tiền” này thu về tới 30 triệu USD mỗi ngày. Tiền lừa đảo được rót vào các công ty bình phong, chi cho du lịch xa hoa, đồng hồ, biệt thự và tác phẩm nghệ thuật.

Chen, còn được biết đến với tên “Vincent”, hiện vẫn lẩn trốn. Nếu bị kết án, hắn ta có thể lĩnh tới 40 năm tù. Mỹ dự kiến dùng 127.271 bitcoin đã tịch thu để bồi thường cho các nạn nhân, tùy theo phán quyết của tòa.

Lệnh ngừng bắn ở Gaza đối mặt thách thức

Các tù nhân Palestine được Israel phóng thích trở về Khan Younis ở phía nam Dải Gaza, ngày 13-10 - Ảnh: REUTERS

Ngày 14-10, ông Trump cho biết đã gửi thông điệp tới Phong trào Hồi giáo Hamas rằng tổ chức này phải tự nguyện giao nộp vũ khí, nếu không sẽ bị tước vũ khí bằng vũ lực.

"Nếu họ không tự giải giáp, chúng ta sẽ tước vũ khí của họ. Điều đó sẽ diễn ra nhanh chóng và có thể bằng bạo lực," ông Trump phát biểu trước thềm hội đàm với Tổng thống Argentina Javier Milei tại Nhà Trắng.

Ông Trump cho biết đã truyền đạt thông điệp này qua các kênh trung gian và nhận được sự đồng thuận từ Hamas, phù hợp với đề xuất hòa bình 20 điểm của ông. 

"Tôi đã nói với Hamas, 'Các anh sẽ giải giáp, đúng không?' Và họ trả lời, 'Vâng, thưa ngài, chúng tôi sẽ giải giáp'", tổng thống Mỹ khẳng định.

Trước đó, Hamas đã thả những con tin Israel cuối cùng còn sống sót theo thỏa thuận ngừng bắn do ông Trump làm trung gian. Tuy nhiên, nhóm này chưa từng công khai cam kết sẽ hạ vũ khí. 

Triển vọng cho kế hoạch hòa bình đang trở nên mong manh hơn khi Israel vẫn hạn chế viện trợ vào Gaza và các tay súng Hamas đã tái xuất hiện trên đường phố.

Ông Trump dọa đánh thuế Tây Ban Nha vì NATO

Thủ tướng Tây Ban Nha Pedro Sanchez - Ảnh: REUTERS

Ngày 14-10, ông Trump đe dọa sẽ áp đặt các biện pháp trừng phạt thương mại, bao gồm thuế quan, đối với Tây Ban Nha nếu nước này vẫn từ chối nâng chi tiêu quốc phòng lên mức 5% GDP, cho rằng đây là hành động "thiếu tôn trọng Tổ chức Hiệp ước Bắc Đại Tây Dương (NATO)".

"Tôi rất không hài lòng với Tây Ban Nha. Họ là quốc gia duy nhất không cam kết nâng mức chi tiêu lên 5%. Tôi đang cân nhắc trừng phạt họ thông qua thuế quan", ông Trump nói với các phóng viên.

Tây Ban Nha là thành viên duy nhất trong số 32 nước không cam kết đạt mục tiêu ngân sách quốc phòng 5% GDP theo yêu cầu của ông Trump. 

Thay vào đó, Thủ tướng Tây Ban Nha Pedro Sánchez đã đàm phán được một ngoại lệ, khẳng định mức chi tối đa 2,1% của nước này là "đầy đủ và thực tế".

Ông Trump không mấy hài lòng về điều đó. Tuần trước, ông đã đề nghị NATO cân nhắc khai trừ Tây Ban Nha.

Mỹ xem xét chấm dứt một số quan hệ thương mại với Trung Quốc

Ông Trump phát biểu ngày 10-10 - Ảnh: REUTERS

Tổng thống Mỹ Donald Trump cũng vừa cho biết Washington đang xem xét chấm dứt một số quan hệ thương mại với Trung Quốc, trong đó có lĩnh vực thực phẩm.

"Việc Trung Quốc cố tình không mua đậu nành của chúng ta là một hành động thù địch về kinh tế. Chúng tôi đang xem xét chấm dứt kinh doanh với họ về dầu ăn và các mặt hàng khác để trả đũa. Chúng ta hoàn toàn có thể tự sản xuất dầu ăn mà không cần Trung Quốc", ông Trump viết trên mạng xã hội.

Trung Quốc, nhà nhập khẩu đậu nành lớn nhất thế giới, đã cắt giảm mạnh việc mua sản phẩm này từ Mỹ trong bối cảnh tranh chấp thương mại, thay vào đó chuyển sang các nhà cung cấp từ Brazil và Argentina.

Dù vậy, trong cuộc gặp với Tổng thống Argentina Miller, ông Trump cũng nói rằng quan hệ Mỹ - Trung là "công bằng". 

"Tôi có mối quan hệ tuyệt vời với Chủ tịch Tập Cận Bình, nhưng đôi khi nó bị thử thách, vì Trung Quốc thích lợi dụng người khác và họ không thể lợi dụng chúng tôi," ông nói.

Chủ tịch Fed báo tin tích cực

Chủ tịch Fed Jerome Powell - Ảnh: REUTERS

Ngày 14-10, Chủ tịch Cục Dự trữ Liên bang Mỹ (Fed) Jerome Powell cho biết thị trường lao động nước này vẫn trong tình trạng "tuyển dụng thấp, sa thải thấp" trong suốt tháng 9, nhưng nền kinh tế "có thể đang trên một quỹ đạo vững chắc hơn dự kiến".

Phát biểu tại một hội nghị ở Philadelphia, ông Powell thừa nhận tình thế kinh tế tiến thoái lưỡng nan hiện nay đã gây ra chia rẽ trong nội bộ các quan chức Fed. Một bên lo ngại lạm phát còn cao, trong khi bên còn lại lo sợ thị trường lao động có thể suy giảm nhanh chóng.

"Chúng ta đang thấy một sự mâu thuẫn nhất định: dữ liệu thị trường lao động cho thấy mức tạo việc làm rất thấp, nhưng người dân vẫn tiếp tục chi tiêu. Chúng ta sẽ phải chờ xem tình hình diễn ra như thế nào", ông Powell chia sẻ.

Ông cho biết, dù việc chính phủ đóng cửa đã làm gián đoạn việc công bố nhiều dữ liệu chính thức, Fed vẫn có đủ thông tin cho cuộc họp chính sách vào ngày 28 và 29-10 tới. Báo cáo Chỉ số Giá tiêu dùng (CPI) tháng 9 dự kiến sẽ được công bố vào ngày 24-10.

Trước những cập nhật của ông Powell, giới kinh doanh giữ nguyên nhận định Fed sẽ tiếp tục hạ lãi suất trong phiên điều chỉnh chính sách mới.

Quốc hội Mỹ chưa thông qua được ngân sách

Ngày 14-10, một dự luật do Đảng Cộng hòa đề xuất nhằm cấp ngân sách và chấm dứt tình trạng chính phủ đóng cửa đã không hội đủ số phiếu cần thiết để được thông qua tại Thượng viện.

Điều này đồng nghĩa Chính phủ Mỹ vẫn chưa thoát khỏi cảnh phải đóng cửa.

Vị khách tò mò

Tại London (Anh), một con bồ nông tò mò xem xét chai tương cà bị đánh rơi bên ngoài quán cà phê ở công viên St James's. Loài chim này được đưa tới công viên từ năm 1664 như món quà của đại sứ Nga và hiện có khoảng 40 cá thể sinh sống tại đây. (Ảnh: Stephen Chung/Guardian)