Ác mộng đeo bám những con tin được Hamas phóng thích

Khi được cô giáo hỏi gần đây mơ gì, Uriah Brodutch, 5 tuổi, trả lời thấy nhóm vũ trang bắt cậu bé khỏi nhà và sát hại người khác.

Các tay súng Hamas ngày 7/10/2023 xuất hiện trong khu phố của gia đình Brodutch, bắt cóc Uriah cùng anh trai Yuval, 9 tuổi, chị gái Ofri, 11 tuổi, mẹ Hagar và cô bé hàng xóm Abigail, 4 tuổi. Bố mẹ Abigail đều thiệt mạng trong cuộc tấn công. Avihai, bố của Uriah, bị thương khi chống cự với các tay súng Hamas ngày hôm đó, nhưng đã trốn thoát.

Mẹ con nhà Brodutch và bé Abigail bị giam gần hai tháng trước khi được trả tự do. Hơn một năm sau, họ chưa thể vượt qua những tổn thương tâm lý.

Avihai kể rằng con trai mình thuật lại giấc mơ đầy bạo lực "như thể đó chỉ là một phần của cuộc sống". "Thằng bé không khóc, dường như coi đó là điều bình thường", anh nói.

"Nhiều người xung quanh Uriah khi đó đã chết, cháu bị đưa tới Gaza", Avihai nói thêm. "Vợ con tôi nhìn thấy xác chết khắp nơi, nhà cửa bốc cháy. Nhiều bạn bè, hàng xóm mà chúng tôi quen biết đều có người thân bị giết. Chết chóc đã ngấm sâu vào cuộc sống của chúng tôi".

Avihai Brodutch cùng vợ con trong bệnh viện ở Israel ngày 27/11/2023. Ảnh: Reuters

Vụ tấn công ngày 7/10 khiến 1.200 người Israel thiệt mạng, còn chiến dịch trả đũa của Israel vào Gaza khiến hơn 48.000 người Palestine tử vong, biến Dải Gaza thành đống đổ nát.

Khoảng 250 người bị bắt làm con tin ngày 7/10/2023, trong đó có 40 trẻ em. Hiện 70 người vẫn bị giam ở Gaza, trong đó giới chức Israel nhận định hơn 30 người đã chết. Những người còn sống đã trải qua gần 500 ngày giam cầm.

Với những người đã được thả, cuộc sống của họ sẽ không bao giờ quay về như trước. Được trả tự do đánh dấu kết thúc của thử thách giam cầm, nhưng chỉ là mở đầu cho quá trình hồi phục dài đằng đẵng.

Những con tin ở Gaza bị bỏ đói, tra tấn tâm lý. Hai con tin được trao trả tuần trước cho hay Alon Ohel, 24 tuổi, người vẫn bị giam ở Gaza, đang sống trong đường hầm, mảnh đạn găm vào mắt và mỗi ngày chỉ được ăn một chiếc bánh mì dẹt.

Eli Sharabi, 52 tuổi, nom gầy gò và yếu ớt khi được trả tự do hôm 8/2. Đứng trước đám đông ở Dải Gaza, ông bày tỏ mong muốn gặp lại vợ, Lianne và hai con gái Noiya, 16 tuổi cùng Yahel, 13 tuổi mà không biết rằng vợ con và chó cưng đã thiệt mạng trong ngôi nhà của gia đình ngày 7/10/2023.

Eli Sharabi, con tin Israel bị bắt cóc ngày 7/10/2023, được Hamas trao trả cho Hội Chữ thập Đỏ ngày 8/2. Ảnh: AP

Những con tin đã được trả tự do đối mặt di chứng về thể chất và tinh thần. Nhiều người vẫn chưa quay lại nhà cũ, hoặc xây dựng lại cuộc sống ở một nơi mới, xa biên giới Gaza.

"Đêm đến tôi ít ngủ. Đầu óc luôn nghĩ ngợi", Luis Har, 71 tuổi, công dân Argentina bị bắt cóc ở Nir Yitzhak, cụm dân cư vùng biên giới Israel, nói. "Nhiều lần, chỉ một tiếng động như tiếng xe máy hay xe cứu thương vang lên, tôi lại nghĩ về quãng thời gian đó. Tôi phải tự nhủ: mình đang ở đây, không còn ở chỗ đó nữa".

Mia Schem, 22 tuổi, mang quốc tịch kép Pháp - Israel, cho hay cuộc sống bây giờ như chuyến tàu lượn cảm xúc. "Người ta cho rằng chúng tôi đã được trả tự do, đã an toàn, thế là xong", cô nói. "Nhưng không, mỗi ngày đều là một cuộc chiến buộc ta phải đứng lên chiến đấu".

Cô vẫn nhớ như in cảnh xác người đè lên nhau trong lễ hội âm nhạc Nova, nơi gần 400 người bị thảm sát, cũng như tiếng gào khóc của những cô gái mà Schem cho rằng đang bị cưỡng hiếp dù không nhìn thấy.

Moran Stela Yanai, người từng bị Hamas bắt làm con tin. Ảnh: WSJ

Moran Stela Yanai, 41 tuổi, nhà thiết kế trang sức bị bắt cóc trong lễ hội Nova và bị giam cầm ở nơi tối tăm trong 51 ngày, bây giờ không thể ở trong nhà hoặc trong phòng đóng kín quá vài phút. Nếu không ở ngoài trời, phần lớn thời gian cô ở ban công căn hộ tại Tel Aviv.

"Ban công là nơi trú ẩn của tôi", cô nói.

Cô không rõ tại sao mình sống sót trong khi Carmel Gat, 40 tuổi, con tin mà cô đã kết bạn, bị những kẻ bắt cóc sát hại khi quân đội Israel áp sát đường hầm đang giam cầm họ.

"Chúng tôi như hình ảnh phản chiếu của nhau", Yanai nói. "Cô ấy tập Yoga, tôi tập Pilates. Chúng tôi đều cố trò chuyện với kẻ bắt cóc. Vì vậy tôi luôn hỏi Thượng đế: 'Tại sao ngài gọi cô ấy đi chứ không phải con?' Đây là câu hỏi sẽ theo tôi suốt quãng đời. Có lúc tôi cảm thấy có lẽ Thượng đế đã nhầm. Cô ấy là người tốt, cô ấy đáng ra phải được cứu".

Yanai mất phần lớn thính lực trong thời gian bị giam cầm và đang dùng máy trợ thính. Hai chân cô đều gãy lúc bị bắt cóc và phải phẫu thuật nhiều lần từ khi được tự do.

Yanai đã kìm nén cảm xúc trong thời gian bị giam cầm để sống sót. "Khóc cũng bị phạt, cười cũng bị phạt, nhớ cha mẹ cũng bị phạt", Yanai nói. "Họ muốn chúng tôi trở thành một con robot, hành động theo ý họ. Có lần tôi bị đánh vì khóc. Hắn ta đến, quát mắng tôi vì đã khóc, tôi chỉ biết nín khóc".

Mia Schem tại Tel Aviv vào tháng này. Ảnh: WSJ

Trải qua cảnh tương tự có Schem, người bị bắn vào cánh tay trong lúc chạy trốn ở lễ hội âm nhạc. Khuỷu tay cô bị thương tổn nặng. Sau 4 ca phẫu thuật, tay phải của cô ngắn hơn tay trái. Schem mắc chứng động kinh sau gần 50 ngày bị giam một mình trong căn phòng cùng kẻ bắt cóc có vũ trang, lúc nào cũng ngủ chập chờn.

"Cơ thể tôi bây giờ vẫn luôn trong trạng thái căng thẳng", Schem nói.

Các chuyên gia trị liệu tâm lý cho hay nhiều con tin, trong đó có trẻ em, mắc sang chấn phức tạp. Chứng bệnh này xảy ra khi một người trải qua hàng loạt sự kiện sang chấn lặp đi lặp lại.

Ofrit Shapira Berman, chuyên gia về sang chấn tâm lý tại Đại học Do thái ở Jerusalem, cho biết người bệnh cảm thấy khó kết nối với những người chưa từng trải qua đau đớn liên quan vụ 7/10.

"Đa số chúng tôi bây giờ có bạn mới", Yanai nói. "Tôi không cãi nhau với bạn cũ, chỉ là tình bạn đó đang phai nhạt. Tôi cảm giác mình không thể trò chuyện bình thường với họ".

Họ cũng mất vài tuần, thậm chí vài tháng, để làm quen lại với chế độ ăn uống. Trong thời gian bị giam, mỗi người trong gia đình Brodutch chỉ được một chiếc bánh mì dẹt mỗi ngày. Họ xé nhỏ, ăn dè sẻn cả ngày. Thời gian Uriah ở trong bệnh viện sau khi được trả tự do, cậu bé thường giấu bánh mì dưới gối để ăn dè.

"Là người Do thái, chúng tôi đã nghe vô số chuyện thảm sát Holocaust từ nhỏ, đã nhìn thấy vô số hình ảnh cơ thể gầy gò", Avihai nói. "Bây giờ, chính gia đình tôi đang trải qua điều này".

Nhiều trẻ em bị bắt cóc ngày 7/10 đã đái dầm trở lại. Trong gia đình Brodutch, đêm nào ba đứa trẻ cũng ngủ cùng bố mẹ.

"Ngày trước, khi nghe thấy tiếng còi báo động tên lửa, các cháu sẽ đi vào nhà, không sợ hãi. Bây giờ, các cháu luôn run rẩy vì sợ. Nếu có tiếng đóng sầm cửa, hay tiếng động lớn bên ngoài, các cháu đều sợ có người đang ập vào nhà", Avihai nói.

Sau hơn một năm nghỉ học, ba đứa trẻ vẫn chật vật với lịch học ba ngày một tuần. Yuval, 9 tuổi, hiếm khi học hết một ngày mà không muốn mẹ tới đón. Yuval có giáo viên hướng dẫn riêng dạy kèm.

"Những bạn khác rất tử tế với cháu", Avihai cho biết. "Các cháu đều tuyệt vời, nhưng con trai tôi vẫn không muốn đi học".

Iris Gavrieli Rahabi, nhà trị liệu tâm lý giúp thành lập First Line Med cung cấp dịch vụ tư vấn miễn phí cho những người sống sót và con tin trong vụ tấn công ngày 7/10, cho biết đa số trẻ em từng bị bắt làm con tin không muốn tham gia trị liệu bởi muốn quên những gì đã xảy ra.

Có bé quay sang nói với mẹ sau nhiều tuần bị giam rằng: "Mẹ biết không, chúng ta bị bắt vì con đã bật khóc khi cả nhà đang ẩn nấp", Rahabi nói. Người mẹ trấn an con gái rằng không phải như cô bé nghĩ, những kẻ bắt cóc biết họ ở nhà vì trên bếp vẫn còn cốc sôcôla nóng.

Một cậu bé khác, sau nhiều tháng được trả tự do, bất ngờ kể với bố rằng những kẻ bắt cóc biết tên thật của bố. Cậu bé xin lỗi vì đã tiết lộ tên bố do những kẻ bắt cóc rất tử tế với bé. "Nhiều bé đang chất chứa tâm sự mà chúng ta không biết", Rahabi nói.

Về phần mình, Yanai tự nhủ không để những kẻ bắt cóc hủy hoại cuộc đời mình. "Khi tôi không ổn, họ sẽ thắng" cô nói. "Nếu tôi bình phục, tôi thắng".

Hồng Hạnh (Theo WSJ, AFP, Reuters)