Việt Nam có nhiều cơ hội trở thành trung tâm logistics chiến lược ở ASEAN

Cam kết của Việt Nam trong việc trở thành trung tâm logistics xanh, gắn kết cùng ASEAN-6 (Indonesia, Singapore, Thái Lan, Malaysia, Philippines và Việt Nam), thể hiện một tầm nhìn đi trước thời đại.

Toạ đàm “Logistics và cảng biển thông minh gắn với mục tiêu chuyển đổi kép” thu hút sự chú ý của nhiều chuyên gia, khách mời. (Ảnh: Hứa Chung/TTXVN)

Với vị trí địa lý chiến lược, nền tảng sản xuất tăng trưởng mạnh, cùng mạng lưới cảng nước sâu ngày càng mở rộng và những cam kết phát triển mạnh mẽ từ Chính phủ, Việt Nam đang hội tụ đầy đủ điều kiện để vươn lên trở thành một cường quốc logistics hàng đầu trong khu vực ASEAN.

Đây là nhận định của ông Thomas Sim, Chủ tịch Liên đoàn Các hiệp hội Giao nhận Vận tải quốc tế (FIATA) tại Tọa đàm "Logistics và cảng biển thông minh gắn với mục tiêu chuyển đổi kép", diễn ra vào ngày 26/11, trong khuôn khổ Diễn đàn Kinh tế mùa Thu năm 2025.

Theo ông Thomas Sim, những nền kinh tế cạnh tranh nhất là những quốc gia hội tụ được hai yếu tố then chốt: số hóa để tăng tính minh bạch, nâng cao tốc độ và ra quyết định dựa trên dữ liệu; và chuyển đổi xanh nhằm giảm phát thải, đáp ứng tiêu chuẩn quốc tế và thu hút dòng vốn bền vững. Những quốc gia biết tích hợp hệ sinh thái logistics với mục tiêu xanh hóa đang củng cố sức chống chịu, đồng thời mở ra các cơ hội thương mại toàn cầu mới.

Trong bối cảnh đó, cam kết của Việt Nam trong việc trở thành trung tâm logistics xanh, gắn kết cùng ASEAN-6 (Indonesia, Singapore, Thái Lan, Malaysia, Philippines và Việt Nam), thể hiện một tầm nhìn đi trước thời đại.

Để nắm bắt được cơ hội trở thành trung tâm logistics trong khu vực, Chủ tịch FIATA gợi ý Việt Nam có thể xây dựng một hệ sinh thái cảng thông minh tích hợp hoàn chỉnh, bao gồm phát triển hệ thống cộng đồng cảng (PCS) kết nối các hãng tàu, nhà cung cấp dịch vụ logistics, hải quan và vận tải nội địa; thúc đẩy số hóa và phân tích dự báo để tối ưu hóa hoạt động cầu bến; đồng thời tăng cường kết nối đa phương thức và kết nối xuyên biên giới trong khuôn khổ ASEAN.

Song song đó, Việt Nam cần thúc đẩy nhanh quá trình chuyển đổi logistics xanh, đầu tư vào năng lượng tái tạo và thiết bị điện hóa; hỗ trợ phát triển các hành lang xanh từ Việt Nam đến các thị trường toàn cầu quan trọng và xây dựng các khu logistics đáp ứng tiêu chuẩn ESG nhằm thu hút nhà đầu tư nước ngoài theo định hướng bền vững.

Ông cũng gợi ý Việt Nam cần tăng cường hợp tác phát triển nguồn nhân lực – thúc đẩy nâng cao năng lực thông qua các tổ chức toàn cầu như Liên Hợp quốc tại khu vực, UNCTAD, ADB và các tổ chức liên chính phủ và phi chính phủ khác; đồng thời khuyến khích mô hình PPP để đổi mới số, tăng cường an ninh mạng và giảm phát thải carbon; thúc đẩy hợp tác giữa các trung tâm logistics và các nhà cung cấp dịch vụ công nghệ.

Ngành logistics Việt Nam được định hình bởi việc xây dựng các hành lang thương mại kiểm soát phát thải, mở rộng các cụm cảng nước sâu, tăng cường kết nối đa phương thức và phát triển các trung tâm logistics hội nhập toàn cầu nhằm hỗ trợ các ngành công nghiệp của tương lai.

Chủ tịch FIATA cho rằng, trong bối cảnh các chuỗi cung ứng đang bước vào kỷ nguyên xanh và thông minh hơn, ngành logistics buộc phải chuyển đổi nhanh chưa từng có.

Tham vọng của Việt Nam trong việc kiến tạo một hệ sinh thái logistics đẳng cấp thế giới hoàn toàn phù hợp với các ưu tiên và xu thế toàn cầu hiện nay.

"Ngày nay, số hóa phải đi đôi với niềm tin, bởi niềm tin trở thành yếu tố cốt lõi khi thế giới chuyển hướng phát triển bền vững. Xanh hóa cần gắn với tác động thực chất, tạo ra thay đổi rõ rệt trong cách vận hành và kết nối chuỗi cung ứng. Đồng thời, kết nối chỉ có ý nghĩa khi được dẫn dắt bởi những mục tiêu dài hạn và thống nhất. Tương lai thuộc về những nền kinh tế kết nối nhanh hơn, xanh hơn, thông minh hơn và Việt Nam đang nắm trong tay cơ hội để trở thành một trong những quốc gia dẫn đầu," Chủ tịch FIATA Thomas Sim nhận định.

Ở góc độ địa phương, việc Thành phố Hồ Chí Minh tổ chức Diễn đàn Kinh tế mùa thu năm 2025 với chủ đề "Chuyển đổi xanh trong kỷ nguyên số" và thảo luận về vấn đề logistics và cảng biển thông minh gắn với mục tiêu chuyển đổi kép cũng cho thấy mục tiêu của Thành phố nói riêng và Việt Nam nói chung trong việc "xanh hóa" ngành logistics.

Theo ông Bùi Xuân Cường, Phó Chủ tịch Ủy ban Nhân dân Thành phố Hồ Chí Minh, trong bối cảnh chuyển đổi xanh và chuyển đổi số đang diễn ra mạnh mẽ trên toàn cầu, ngành logistics và cảng biển giữ vai trò then chốt trong việc nâng cao năng lực cạnh tranh quốc gia, bảo đảm chuỗi cung ứng thông suốt và phát triển kinh tế bền vững.

Với vị thế là trung tâm kinh tế lớn nhất cả nước, Thành phố Hồ Chí Minh có tầm quan trọng đặc biệt trong mạng lưới logistics khu vực, đồng thời là cửa ngõ hàng hải và trung tâm xuất nhập khẩu lớn nhất kết nối Việt Nam với thế giới.

Phó Chủ tịch Ủy ban Nhân dân Thành phố Hồ Chí Minh Bùi Xuân Cường cho biết, thành phố hiện đang tập trung phát triển hệ sinh thái logistics hiện đại, thông minh và xanh, gắn với các cụm cảng trọng điểm như Cái Mép, Cát Lái, Hiệp Phước, khu vực Thị Vải và đặc biệt là Cảng trung chuyển quốc tế Cần Giờ – một dự án chiến lược mang ý nghĩa đột phá trong hành trình phát triển kinh tế biển của thành phố.

Bên cạnh đó, Thành phốHồ Chí Minh cũng đang đồng bộ triển khai quy hoạch hạ tầng logistics, ứng dụng công nghệ số và trí tuệ nhân tạo, giảm phát thải carbon theo tiêu chí cảng xanh; đồng thời thúc đẩy liên kết vùng và cải cách thủ tục nhằm hình thành các trung tâm logistics cấp vùng, kết nối hiệu quả với hệ thống cảng biển và các khu công nghiệp của thành phố cũng như toàn khu vực.

"Toạ đàm không chỉ là dịp chia sẻ góc nhìn và sáng kiến, mà còn là bước khởi đầu cho những hợp tác mới, mô hình mới và tư duy mới trong thời gian tới. Từ các ý tưởng được trao đổi hôm nay, chúng ta có thể cùng nhau hình thành những dự án cụ thể, các sáng kiến thiết thực và chương trình hợp tác dài hạn, góp phần đưa Việt Nam và Thành phố Hồ Chí Minh trở thành trung tâm logistics xanh, thông minh và kết nối số của toàn khu vực," ông Bùi Xuân Cường cho biết./