Vì sao lại gọi là tháng Giêng?
Vì sao lại gọi là tháng Giêng?
Theo chia sẻ của Giáo sư Kiều Thu Hoạch (nghiên cứu viên cao cấp của Viện Nghiên cứu Văn hoá dân gian) trên Dân Việt, xét về ngữ âm lịch sử, chữ "giêng" bắt nguồn từ chữ "chính" trong tiếng Hán.
Từ xưa, người Trung Quốc đã gọi tháng 1 Âm lịch là Chính nguyệt. Chữ "chính" từ tiếng Hán chuyển sang chữ Nôm có vần "iêng" nên người Việt gọi tháng 1 Âm lịch thành tháng Giêng. Ngày đầu tiên của tháng Giêng được gọi là Nguyên đán. Nguyên là thứ nhất, dùng để gọi ngày đầu tiên của năm (nguyên đán) hoặc những người đứng đầu như nguyên soái, nguyên thủ quốc gia...
Giáo sư Trần Lâm Biền - nhà nghiên cứu văn hoá Việt Nam, cũng cho rằng chữ "giêng" trong tháng Giêng bắt nguồn từ chữ "chính" trong tiếng Hán, hai chữ "tháng Giêng" ứng với từ "chính nguyệt".
"Nguyệt vừa có nghĩa là trăng vừa có nghĩa là tháng. Chính nguyệt là tháng chính, tháng đầu tiên của năm. Chính tương đồng với chiếng, qua thời gian, người ta đọc chệch âm thành giêng”, GS Biền giải thích.
Trong âm lịch, tháng Giêng không được phép nhuận. Đối với người Việt Nam, tháng Giêng được xem là tháng quan trọng nhất trong năm vì có Tết Nguyên đán, Tết Nguyên tiêu (rằm tháng Giêng). Các lễ hội lớn của năm cũng tập trung nhiều nhất ở tháng này.
Tháng Giêng mở đầu cho năm nên ai cũng có tâm niệm hướng về những điều tốt đẹp, mong cầu năm mới bình an, may mắn, kiêng kỵ những điều xấu. Chính vì vậy, vào ngày đầu năm mới, nhiều gia đình đi lễ chùa để cầu sức khoẻ, cầu tài cầu lộc, cầu công danh sự nghiệp...
Để chào đón tháng Giêng, đặc biệt là ngày Nguyên đán, mỗi gia đình đều chuẩn bị rất kỹ, dọn dẹp, trang trí nhà cửa, trưng đào, quất, những cây mai vàng rực rỡ hay các loại hoa xuân khác. Trong dịp này, từ người lớn tới trẻ nhỏ cũng đều cư xử nhẹ nhàng, vui vẻ, không làm điều xấu để tránh dông cả năm.
Trong tháng Giêng, mọi người cũng cố gắng cẩn thận để không làm rơi vỡ đồ đạc, vì sự đổ vỡ luôn mang hàm ý xui xẻo, đen đủi; kiêng cãi vã, đánh mắng nhau. Đặc biệt về mặt tài chính, mọi người thường kiêng vay tiền và trả tiền trong tháng Giêng, nhất là trước rằm vì muốn tránh sự thất thoát tiền bạc hay nợ nần trong dịp đầu năm.
Tháng 1 Âm lịch thường được gọi là tháng Giêng. (Ảnh minh hoạ: Pinterest)Các hoạt động trong tháng Giêng
- Đi chùa đầu năm: Đây là một trong những tục lệ truyền thống của người Việt Nam. Mọi người đi chùa để lễ Phật, cầu một năm mới an lành, thuận lợi, đồng thời vãn cảnh và hòa mình vào không khí lễ hội mùa xuân.
- Chúc Tết, du xuân: Tết Nguyên đán là dịp hội ngộ, gặp gỡ người thân, bạn bè, mọi người thường đến thăm nhau, trao những lời chúc tốt đẹp nhất và cùng nhau du xuân. Nhiều người mua túi muối, gạo, bật lửa... đựng trong túi vải đỏ để cầu may mắn, tiền tài, sức khoẻ.
- Mua vàng trong ngày vía Thần Tài: Nhiều người mua vàng vào ngày vía Thần tài mùng 10 tháng Giêng để cầu may mắn và tài lộc, vì rằng vàng là biểu tượng của sự giàu sang, phú quý; mua vàng ngày này được cho là cách để xin thần Tài phù hộ, ban cho một năm ăn nên làm ra.
- Cúng rằm tháng Giêng: Nhiều lễ hội dân gian được tổ chức trong ngày này. Đây cũng là ngày người dân thường họp họ, cùng nhau vui bên mâm cỗ sau lễ cúng trọng thể.
Nguồn gốc những tên ngõ kỳ lạ ở Hà Nội: Giếng Mứt, Tạm Thương, Phất Lộc...
20:00 08/08/2025Nếu những con phố lớn là dòng chảy chính của lịch sử đô thị thì các con ngõ lại là mạch ngầm văn hóa của Hà Nội. Ngõ ở Hà Nội có nhiều cái tên kỳ lạ như Giếng Mứt, Trại Cá, Phất Lộc, Tạm Thương... Mỗi con ngõ đều có những đặc điểm thú vị, mang dấu ấn riêng của Hà thành. Ngõ Giếng Mứt Ít ai đi qua phố Bạch Mai lại để ý đến một nhánh nhỏ dẫn vào “ngõ Giếng Mứt”. Tên ngõ này không liên quan đến nghề làm mứt như nhiều người nhầm tưởng mà bắt nguồn...
Toàn bộ 34 tỉnh, thành sẽ bắn pháo hoa dịp Quốc khánh 2/9
20:00 08/08/2025Thủ tướng lưu ý tổ chức tốt các hoạt động văn hóa, tổ chức đêm ca nhạc và bắn pháo hoa trên 34 tỉnh thành vào dịp Quốc khánh 2/9.
Hội thảo khoa học về 80 năm của Bộ Tổng Tham mưu Quân đội nhân dân Việt Nam
17:45 08/08/2025Chiều 8/8, Bộ Tổng Tham mưu Quân đội nhân dân Việt Nam tổ chức họp báo giới thiệu về Hội thảo khoa học với chủ đề: “Bộ Tổng Tham mưu Quân đội nhân dân Việt Nam - 80 năm xây dựng, chiến đấu và trưởng thành, vững bước tiến vào kỷ nguyên mới của dân tộc”.
Phú Yên: 13 người trong ô tô thoát chết khi xe lao xuống mương nước sâu
07:45 08/08/2025Chiếc xe ô tô chở theo 13 người bị tai nạn lao xuống mương nước sâu trên tuyến quốc lộ 25 đoạn qua tỉnh Phú Yên, nhưng rất may đã được người dân gần đó phá cửa, đưa lên bờ an toàn.
Thông tin bất ngờ vụ 50 con trâu, bò bị chết do chó sói tấn công ở Điện Biên
07:45 08/08/2025Trao đổi với Tiền Phong sáng 30/7, lãnh đạo Chi cục Kiểm lâm Điện Biên cho hay, những ngày qua, lực lượng kiểm lâm đã tìm kiếm trong rừng nhưng chưa phát hiện dấu vết của chó sói. Ngay cả các vị trí mà người dân lại gia súc của họ bị giết hại cũng không còn các dấu vết của vụ sói tấn công
Ông Calisto trở lại Việt Nam
02:45 08/08/2025Nhân chuyến công tác tại Việt Nam, ông Henrique Calisto có buổi thăm và làm việc với lãnh đạo Liên đoàn Bóng đá Việt Nam (VFF) chiều 7-8.
Sau nhiều năm, bệnh viện 1.500 giường ở Bình Dương sắp vận hành
18:00 07/08/2025Theo kế hoạch, giữa năm 2026, Bệnh viện 1.500 giường phía Đông Bắc TPHCM sẽ chính thức đưa vào vận hành. Đây là một trong những bệnh viện tuyến cuối, được tăng cường nhân lực, trang thiết bị hiện đại, chăm sóc sức khỏe tốt nhất cho nhân dân trong khu vực.
Cảnh sát biển 4 bắt khoảng 300.000 lít dầu lậu trong hai ngày liền
13:45 07/08/2025Trong 2 ngày 27-7 và 28-7, Vùng Cảnh sát biển 4 đã bắt giữ hai tàu chở khoảng 300.000 lít dầu DO trái phép trên vùng biển Tây Nam.
Bài học lao lý từ những vụ tài xế 'chơi ngông' trên đường
13:45 07/08/2025Để cảm xúc nóng giận lấn át, nhiều tài xế đã mất kiểm soát khi tham gia giao thông và cùng nhận kết cục 'vướng lao lý'.
