Tại sao bệnh viện Bạch Mai và Việt Đức cơ sở 2 xây hơn 10 năm chưa xong?

Nguyên nhân cơ sở 2 bệnh viện Bạch Mai và Việt Đức ở Hà Nam chưa hoạt động sau hơn 10 năm khởi công là do chủ đầu tư và nhà thầu chưa lường hết khó khăn khi triển khai, chưa có kinh nghiệm.

Bộ trưởng Y tế Đào Hồng Lan trả lời như trên đối với câu hỏi của cử tri Hà Nam gửi trước kỳ họp thứ 8, Quốc hội khóa XV. Theo đó, cử tri đề nghị Bộ Y tế cần có giải pháp sớm đưa hai công trình này hoạt động, giảm tải bệnh nhân tuyến trung ương và thuận tiện cho việc khám chữa bệnh.

Theo Bộ trưởng Lan, ngoài việc giảm tải, hai dự án được đầu tư với mục tiêu trở thành các bệnh viện hiện đại, quản lý điều hành tiên tiến, trình độ khám chữa bệnh ngang tầm các nước tiên tiến trong khu vực, giảm tình trạng người dân ra nước ngoài khám chữa bệnh.

Mỗi dự án có 1.000 giường bệnh, theo quyết định đầu tư được Bộ Y tế phê duyệt năm 2014. Tổng mức đầu tư mỗi dự án khoảng 4.990 tỷ đồng, trong đó vốn ngân sách nhà nước 4.500 tỷ đồng, còn lại là nguồn vốn khác. Các dự án được khởi công xây dựng từ năm 2015, dự kiến năm 2020 hoàn thành, sau đó được gia hạn đến năm 2024 song đến nay vẫn "treo" và mới hoàn thành trên 90% phần thi công phần hạ tầng, kiến trúc.

Dự án được chia thành các gói thầu EPC (thiết kế, thi công, cung cấp, lắp đặt thiết bị); loại hợp đồng được điều chỉnh giá. "Tuy nhiên trong quá trình triển khai thực hiện, dự án đã gặp khó khăn, vướng mắc trong việc điều chỉnh giá hợp đồng, dẫn đến nhà thầu dừng thi công từ tháng 12/2020 đến nay", Bộ trưởng Lan giải thích.

Có ba nguyên nhân khiến dự án bị chậm tiến độ. Đầu tiên, đây là các dự án lớn của ngành y tế, lần đầu áp dụng hình thức EPC. Vì vậy, Bộ Y tế, chủ đầu tư và nhà thầu chưa lường hết được các khó khăn, vướng mắc khi triển khai dự án theo hình thức này. Bên cạnh đó, năng lực của chủ đầu tư còn hạn chế; chưa hiểu rõ tầm quan trọng của pháp luật hợp đồng và chưa có kinh nghiệm quản lý hợp đồng EPC.

Tiếp theo, từ năm 2019 đến năm 2022, dịch bệnh Covid-19 diễn biến phức tạp, nhiều địa phương trong đó có thành phố Hà Nội và tỉnh Hà Nam phải thực hiện giãn cách xã hội làm ảnh hưởng đến hoạt động đầu tư công. Trong thời gian này, Bộ Y tế phải tập trung toàn bộ lực lượng cho công tác phòng chống dịch nên không thể tập trung giải quyết khó khăn, vướng mắc phát sinh của các dự án.

Cuối cùng, các vướng mắc trong việc điều chỉnh giá hợp đồng dẫn đến chủ đầu tư không thể thanh toán khối lượng hoàn thành cho nhà thầu. Những phần này gồm: Quá trình thi công phải điều chỉnh thiết kế để bổ sung một số khoa phòng, thay đổi một số chức năng, kết cấu theo đề nghị của hai bệnh viện cho phù hợp với yêu cầu chuyên môn; Hợp đồng ký ban đầu chưa quy định rõ về nguyên tắc, phương pháp và phạm vi điều chỉnh giá hợp đồng nên khi điều chỉnh thiết kế thì không có đủ cơ sở để điều chỉnh giá hợp đồng.

Theo bà Lan, đầu tháng 11/2024, nhà thầu đã thi công trở lại. Sau khi được cấp có thẩm quyền chấp thuận phương án xử lý, chủ đầu tư và các nhà thầu tập trung tối đa nguồn lực để triển khai thi công, bảo đảm hoàn thành xây dựng các dự án trong năm 2025.

Dự án Bệnh viện Bạch Mai cơ sở 2 tại Hà Nam đóng cửa, tháng 9/2022. Ảnh: Ngọc Thành

Hai công trình Bệnh viện Hữu nghị Việt Đức và Bệnh viện Bạch Mai cơ sở 2 tại Hà Nam khởi công năm 2014. Bạch Mai vận hành một phần cơ sở 2 vào năm 2019, dừng hoạt động từ tháng 3/2020. Còn Việt Đức cơ sở 2 chỉ dừng lại ở việc cắt băng khánh thành, chưa từng tiếp nhận bệnh nhân. Khuôn viên hiện cỏ dại mọc um tùm, nhiều hạng mục còn thi công dang dở, phần lớn chưa có trang thiết bị y tế.

Trước đó, Thủ tướng ra quyết định thành lập tổ công tác gồm các bộ Y tế, Xây dựng, Tài chính, Tư pháp... rà soát các vướng mắc khó khăn liên quan để đề xuất phương án tháo gỡ cho dự án tiếp tục xây dựng hoàn thiện, đưa vào sử dụng. Tuy nhiên đến nay dự án vẫn "nằm im".

Hôm 8/1, Thanh tra Chính phủ công bố quyết định thanh tra hai dự án trong 40 ngày làm việc. Thời kỳ thanh tra từ ngày 1/1/2014 đến 31/12/2024, khi cần thiết có thể xem xét thời điểm trước hoặc sau. Thanh tra Chính phủ cho biết đây là hai dự án điển hình về lãng phí mà Tổng Bí thư Tô Lâm đã đề cập. Việc thanh tra hai dự án thực hiện theo chỉ đạo của Ban Chỉ đạo Trung ương về phòng, chống tham nhũng, lãng phí, tiêu cực.

Tại cuộc họp Ban chỉ đạo Phòng chống tham nhũng, lãng phí, tiêu cực hôm 31/12/2024, Tổng Bí thư Tô Lâm yêu cầu các cơ quan thanh tra để kết luận hai dự án Bệnh viện Bạch Mai cơ sở 2 và Việt Đức cơ sở 2 tại Hà Nam trước 31/3.

Lê Nga