Quan hệ Việt Nam-Algeria đang đứng trước cơ hội chuyển mình mang tính bước ngoặt

Chuyến thăm Algeria của Thủ tướng Phạm Minh Chính thúc đẩy quan hệ song phương, khai thác tiềm năng hợp tác kinh tế, thương mại và đầu tư giữa hai quốc gia.

Thị trường Algeria có nhu cầu nhập khẩu các mặt hàng thế mạnh của Việt Nam như càphê, hạt tiêu, hạt điều, thủy sản nước ngọt... Trong ảnh: Càphê chín đạt tiêu chuẩn, sau khi thu hái được phơi khô trên sân đảm bảo tiêu chuẩn VietGap tại Công ty Cổ phần IASAO (Tổng Công ty Cà phê Việt Nam). (Ảnh: Vũ Sinh/TTXVN)

Trước thềm chuyến thăm chính thức của Thủ tướng Chính phủ Việt Nam Phạm Minh Chính tới Algeria, phóng viên TTXVN tại Algeria đã có cuộc trao đổi với ông Goumiri, chuyên gia chính trị-kinh tế hàng đầu của Algeria, về quan hệ song phương và triển vọng hợp tác trong bối cảnh mới.

Chia sẻ về ý nghĩa chuyến thăm, chuyên gia nhấn mạnh đây không chỉ là dịp củng cố quan hệ hữu nghị truyền thống mà còn có thể trở thành cột mốc mở ra giai đoạn tăng tốc hợp tác sâu rộng hơn giữa hai quốc gia ở cả cấp chính trị, kinh tế, thương mại, đầu tư, văn hóa và giao lưu nhân dân. Ông đánh giá Việt Nam và Algeria có “một nền tảng quan hệ tốt đẹp nhưng chưa được khai thác đúng mức.”

Dây chuyền sản xuất vaccine tại Nhà máy sản xuất POLLYVAC (Bộ Y tế). (Ảnh: Danh Lam/TTXVN)

Chuyên gia nhấn mạnh nền tảng quan hệ đặc biệt mà không phải cặp quốc gia nào cũng có được: đó là quan hệ hữu nghị được hình thành từ thời kỳ đấu tranh cách mạng, trải qua nhiều thập kỷ được củng cố bởi sự đồng cảm chính trị, lập trường quốc tế gần gũi, sự ủng hộ lẫn nhau trong nhiều giai đoạn lịch sử. Hai nước đều coi trọng độc lập dân tộc, tự chủ chiến lược và đa dạng hóa đối tác.

Đoàn công tác của Đại sứ quán Việt Nam tại Algeria thăm một doanh nghiệp địa phương tại tỉnh Médéa ,cách thủ đô Algiers gần 100km về phía Nam. (Ảnh: Tấn Đạt/TTXVN)

Tuy nhiên, theo ông, mức độ hợp tác hiện nay, đặc biệt về kinh tế và thương mại, vẫn “còn rất thấp so với tiềm năng thực tế.”

Kim ngạch thương mại song phương những năm gần đây dao động khoảng 300-400 triệu USD, một con số mà theo chuyên gia là “rất khiêm tốn nếu so với lợi thế dân số, năng lực sản xuất và thị trường rộng mở của mỗi nước.”

Ông Goumiri cho rằng tiềm năng thật sự của Việt Nam và Algeria chưa được khai thác một cách bài bản và có chiến lược dài hạn từ cả hai phía.

Thị trường rộng mở, cơ cấu sản phẩm bổ sung mạnh mẽ

Chuyên gia phân tích rằng cơ cấu sản phẩm giữa hai nước có tính bổ sung lý tưởng. Việt Nam có thế mạnh về nông sản chất lượng cao: càphê, hồ tiêu, hạt điều, chè, gạo; thủy sản; dệt may, giày dép; điện tử-linh kiện; vật liệu xây dựng, thiết bị nhẹ, máy móc công nghiệp; sản phẩm tiêu dùng; công nghệ số và dịch vụ kỹ thuật.

Trong khi đó, Algeria lại có lợi thế lớn về năng lượng (dầu thô, LNG, LPG); phân bón, hóa chất; nguyên vật liệu công nghiệp; sắt thép và các sản phẩm kim loại; một số dòng thực phẩm đặc thù Bắc Phi; thị trường du lịch, dịch vụ và vận tải.

Những mặt hàng này không chỉ có thể trao đổi trực tiếp giữa hai nước mà còn có thể trở thành đầu vào quan trọng cho các ngành công nghiệp chế biến, sản xuất, lắp ráp nếu hai bên thiết lập được chuỗi cung ứng ổn định.

Đầu tư-liên doanh: Hướng đi bền vững và phù hợp với chiến lược phát triển của cả hai nước

Theo chuyên gia, doanh nghiệp Việt Nam hoàn toàn có điều kiện để mở các dự án đầu tư trực tiếp hoặc liên doanh tại Algeria, quốc gia đang đẩy mạnh công nghiệp hóa, đa dạng hóa nền kinh tế và giảm phụ thuộc vào dầu mỏ.

Ông Goumiri phân tích rằng nhiều ngành nghề cụ thể phù hợp với năng lực của doanh nghiệp Việt Nam như cơ khí-lắp ráp xe máy, ôtô cỡ nhỏ, xe tải nhẹ.

Chuyên gia nhận định thị trường Algeria rất lớn, nhu cầu phương tiện cá nhân, xe thương mại và linh kiện thay thế tăng nhanh, trong khi Việt Nam có kinh nghiệm vận hành các mô hình lắp ráp hiệu quả, chi phí hợp lý.

Lĩnh vực sản xuất dược phẩm và hóa dược cũng mở ra nhiều triển vọng khi Algeria chú trọng phát triển ngành dược để giảm nhập khẩu. Với kinh nghiệm xây dựng nhà máy chuẩn GMP, các doanh nghiệp Việt Nam có thể liên doanh sản xuất thuốc phổ thông, thiết bị y tế.

Bên cạnh đó, chuyên gia nhấn mạnh tiềm năng của chế biến nông sản và phát triển nông nghiệp công nghệ cao tại các vùng sa mạc - nơi Algeria sở hữu vùng Sahara rộng lớn, cùng nguồn nước ngầm dồi dào, tạo điều kiện thuận lợi để triển khai các mô hình trồng trọt, chăn nuôi công nghệ cao, vốn là thế mạnh của Việt Nam.

Các ngành công nghiệp nhẹ và công nghiệp hỗ trợ, từ thiết bị điện, đồ gia dụng, máy móc công nghiệp quy mô vừa và nhỏ đều được đánh giá là có thị trường tiêu thụ tốt.

Ở mảng công nghệ thông tin, chuyển đổi số và giải pháp phần mềm, chuyên gia nhấn mạnh Algeria nhìn nhận Việt Nam như “một hình mẫu công nghệ mới nổi tại châu Á,” đặc biệt trong công nghệ tài chính (fintech), chính phủ điện tử và an ninh mạng.

Ở chiều ngược lại, Algeria có thể mở rộng đầu tư vào Việt Nam trong các ngành năng lượng, vận tải biển, dịch vụ và thương mại.

Rào cản lớn nhất

Mặc dù tiềm năng hợp tác rất lớn, chuyên gia cho rằng rào cản lớn nhất hiện nay không nằm ở pháp lý hay thủ tục mà là sự thiếu thông tin, thiếu kênh kết nối và thiếu chiến lược tiếp cận thị trường.

Ông Goumiri chỉ ra một loạt hạn chế đang cản trở hợp tác như doanh nghiệp Việt Nam ít có mặt tại Algeria; thiếu các đoàn xúc tiến thương mại quy mô lớn; chưa có trung tâm giới thiệu hàng Việt Nam hay đại diện thương mại thường trực; thiếu các kênh phân phối ổn định ngoài thủ đô; ngôn ngữ và khác biệt văn hóa kinh doanh chưa được hỗ trợ bài bản.

Ông nhấn mạnh “nhiều sản phẩm Việt Nam rất phù hợp thị trường nhưng không tìm được đối tác chỉ vì doanh nghiệp không biết bắt đầu từ đâu.”

Để khắc phục điểm nghẽn này, chuyên gia đề xuất thiết lập một trung tâm thương mại-đầu tư Việt Nam tại Algeria, tăng số lượng hội chợ, triển lãm, tuần hàng Việt Nam và mở rộng mạng lưới đại lý phân phối.

Đường bay thẳng: “Yếu tố có thể thay đổi toàn bộ cục diện”

Theo chuyên gia, việc chưa có đường bay thẳng giữa hai quốc gia khiến thương mại, du lịch và đầu tư chịu ảnh hưởng đáng kể. Doanh nhân hai nước phải quá cảnh 1-2 chặng, kéo theo chi phí cao và thời gian dài.

Chuyên gia nhận định nếu có đường bay thẳng: kim ngạch thương mại có thể tăng gấp đôi trong vài năm; khách du lịch hai chiều sẽ tăng mạnh; các đoàn doanh nghiệp sẽ sang thăm thị trường thường xuyên hơn; hàng hóa Việt Nam sẽ vào Algeria nhanh hơn, chi phí thấp hơn; nhà đầu tư hai nước có thể triển khai dự án nhanh chóng thay vì phải qua Pháp, Thổ Nhĩ Kỳ hay Qatar.

Algeria - cửa ngõ chiến lược cho Việt Nam tiến vào châu Phi

Một trong những điểm nhấn quan trọng mà chuyên gia chia sẻ là vị trí đặc biệt của Algeria. Đây không chỉ là thị trường gần 45 triệu dân có sức mua lớn mà còn là cửa ngõ thương mại và logistics tới: toàn bộ Bắc Phi (Maroc, Tunisia, Libya, Ai Cập); hơn 25 nước Tây và Trung Phi; khu vực Địa Trung Hải và Nam châu Âu

Với hệ thống cảng biển lớn, Algeria là “nơi lý tưởng” để thiết lập các trung tâm phân phối hàng Việt Nam ra toàn châu Phi. Ông nhấn mạnh rằng nếu Việt Nam đặt cơ sở sản xuất hoặc kho vận tại Algeria, các sản phẩm có thể được xuất đi nhiều nước chỉ trong 1-3 ngày.

Chuyên gia cho rằng tâm lý thận trọng của doanh nghiệp Việt Nam là điều dễ hiểu. Để vượt qua rào cản này, ông đề xuất tăng cường hỗ trợ thông tin thị trường; cung cấp tư vấn pháp lý và cơ chế bảo hộ đầu tư; xây dựng danh sách đối tác uy tín; tổ chức đoàn doanh nghiệp chuyên ngành có sự hỗ trợ từ đại sứ quán; đồng hành trong các dự án liên doanh đầu tiên để tạo niềm tin. Ông nhấn mạnh dự án tiên phong thành công, trong lĩnh vực lắp ráp, dược phẩm hay chế biến nông sản, sẽ mở đường cho làn sóng doanh nghiệp khác.

Theo chuyên gia, bối cảnh thế giới đang tái cấu trúc chuỗi cung ứng khiến Việt Nam và Algeria có cơ hội tiến lại gần nhau hơn. Việt Nam có vai trò ngày càng lớn ở châu Á, còn Algeria đang nổi lên là trung tâm kinh tế-công nghiệp của Bắc Phi.

“Sự hợp tác Việt Nam-Algeria không chỉ là bổ sung lợi ích kinh tế mà còn giúp mỗi nước mở rộng không gian chiến lược, đa dạng hóa quan hệ đối ngoại và gia tăng sức tự chủ,” ông nhấn mạnh./.