Phát triển nhà ở xã hội vẫn ì ạch vì vướng thủ tục, quỹ đất

01:00 15/03/2025

Nhà ở xã hội dù có nhiều chính sách hỗ trợ nhưng vẫn gặp khó khăn trong triển khai do vướng mắc về quỹ đất, thủ tục pháp lý và nguồn vốn. Ảnh: Đình Trọng

Nhà ở xã hội được coi là phân khúc cứu cánh cho giấc mơ an cư của người dân. Tuy nhiên, để hiện thực hóa giấc mơ này, cần sự nỗ lực từ nhiều phía.

Nhiều vướng mắc trong triển khai dự án

Hội Môi giới Bất động sản Việt Nam (VARS) nhận định, hành lang pháp lý mới, đặc biệt là Luật Nhà ở 2023, đã tiếp thêm nhiều hi vọng cho công cuộc phát triển phân khúc nhà ở xã hội. Tuy nhiên, trên thực tế, quá trình đầu tư phát triển nhà ở xã hội vẫn còn nhiều khó khăn, trăn trở.

Về đất đai, đây được cho là một trong những trở ngại lớn nhất đối với doanh nghiệp khi quyết định làm nhà ở xã hội. Mặc dù có quy định về việc các địa phương cần chủ động bố trí quỹ đất để phát triển nhà ở xã hội. Song thực tế, hầu hết doanh nghiệp đều phải “tự bơi”. Việc các doanh nghiệp phải “đơn thương độc mã” thực hiện giải phóng mặt bằng, gây ra nhiều khó khăn.

Để giải nút thắt này, cần có tư duy đổi mới hoàn toàn liên quan đến vai trò và sự song hành từ phía Nhà nước và doanh nghiệp. Theo đó, Nhà nước cần đứng vai trò “cầm trịch”, thực hiện việc thu hồi đất và giao cho doanh nghiệp thực hiện dự án. Doanh nghiệp sẽ chịu trách nhiệm về kinh phí để đảm bảo nghĩa vụ tài chính.

Bên cạnh đó, về quy trình thủ tục, VARS cho rằng, nếu xác định nhà ở xã hội thuộc diện “ưu tiên”, thì cần đảm bảo và quán triệt sự nhất quán. Theo đó, mọi vấn đề liên quan đến đầu tư phát triển nhà ở xã hội đều cần có sự ưu ái hơn. Có như vậy, doanh nghiệp mới “mặn mà” với phân khúc này, qua đó, nguồn cung phân khúc này mới có cơ hội cải thiện rõ rệt.

Hội Môi giới Bất động sản Việt Nam cho biết, mặc dù đã có gói tín dụng ưu đãi dành cho chủ đầu tư thực hiện dự án và người dân vay mua nhà ở xã hội. Tuy nhiên, tính đến thời điểm hiện tại, kết quả giải ngân gói tín dụng này vẫn ở mức rất thấp, chưa tới 2%. Nguyên nhân được cho là do thủ tục xét duyệt còn khó khăn, qua nhiều cấp. Với chủ đầu tư, cần hoàn thành xong giải phóng mặt bằng mới được vay, cũng là một hạn chế.

Như VARS đã kiến nghị trong suốt thời gian qua, để hiện thực hóa đề án nhà ở xã hội, rất cần nguồn vốn đủ mức với quy định thông thoáng, hỗ trợ hơn từ phía Nhà nước. Việc tìm hiểu và dẫn dắt thêm các kênh dẫn vốn khác cũng là điều hết sức quan trọng nhằm tiếp sức cho doanh nghiệp, đặc biệt trong thời điểm các doanh nghiệp bất động sản đều đang gặp khó khăn về nguồn vốn.

Cần mở rộng đối tượng thụ hưởng và cải thiện chất lượng nhà ở xã hội

Hội Môi giới Bất động sản Việt Nam cho biết, việc mở rộng nhóm đối tượng được hưởng chính sách nhà ở xã hội, nâng mức thu nhập tối đa lên 15 triệu đồng/người/tháng, bỏ quy định về hộ khẩu… đã góp phần giúp điều kiện hưởng chính sách nhà ở xã hội trở lên “dễ thở hơn” đối với người dân có nhu cầu tiếp cận với phân khúc này.

Tuy nhiên, có một số lưu ý sau vẫn cần có hướng mở, để cơ hội sở hữu nhà ở xã hội thực sự “mở” hơn với những nhóm đối tượng phù hợp. Theo đó, chỉ đưa ra quy định chung, không áp thêm các quy định riêng về từng nhóm đối tượng cho từng dự án. Không nên quy định nhà ở xã hội dành cho công nhân. Điều này gây khó khăn cho cả chủ đầu tư và người dân khi muốn tiếp cận. Đối với các chủ đầu tư dự án khu công nghiệp, cần phải bố trí quỹ đất để phát triển khu nhà ở cho công nhân thuê.

Vấn đề về chất lượng và giá bán nhà ở xã hội đang là vấn đề cần lưu tâm. Rất nhiều người vẫn e ngại, nhà ở xã hội là nhà ở giá rẻ cho người thu nhập thấp. Chính vì thế, chất lượng của nhà ở xã hội cũng sẽ ở mức thấp và sơ sài về tiện ích. Để có thể thay đổi được quan niệm này về nhà ở xã hội, cần đưa ra những quy chuẩn chung cho dự án nhà ở xã hội, đảm bảo chất lượng cho các dự án nhà ở xã hội.

VARS cho rằng, với tinh thần quyết liệt của Thủ tướng Chính phủ, các cơ quan bộ ngành, chắc chắn nhà ở xã hội sẽ có nhiều điểm sáng trong thời gian sắp tới.