Phá bỏ, xóa tên tàu cá '3 không'

TP - Toàn tỉnh Quảng Ngãi hiện còn 499 tàu cá “3 không”, trong đó có 129 tàu chưa đăng ký và 370 tàu không đủ điều kiện đăng ký. Theo quy định, những tàu này không được phép hành nghề đi biển và sẽ phải xóa tên khỏi danh sách tàu cá của địa phương.

Tiền Phong Lực lượng biên phòng Quảng Ngãi thường xuyên tuần tra, kiểm soát nhằm ngăn chặn tàu cá xâm phạm vùng biển nước ngoài. Ảnh: Nguyễn Ngọc 1

Lực lượng biên phòng Quảng Ngãi thường xuyên tuần tra, kiểm soát nhằm ngăn chặn tàu cá xâm phạm vùng biển nước ngoài. Ảnh: Nguyễn Ngọc

Ngư dân lo lắng nhưng phải tuân thủ

Để chuẩn bị đón Đoàn thanh tra lần thứ 5 của Ủy ban châu Âu (dự kiến từ ngày 21-31/3/2025) đến kiểm tra việc khắc phục “thẻ vàng” về chống khai thác hải sản bất hợp pháp, không báo cáo và không theo quy định, các cơ quan chức năng tỉnh Quảng Ngãi đang thực hiện đồng bộ, quyết liệt các nhiệm vụ, giải pháp.

Trong đó, xóa tàu cá “3 không” (không đăng ký, không đăng kiểm, không cấp giấy phép khai thác thủy sản) là một trong những nội dung quan trọng nhằm đáp ứng các yêu cầu chống khai thác hải sản bất hợp pháp, không báo cáo và không theo quy định (IUU). Tỉnh Quảng Ngãi đã chỉ đạo các cơ quan chức năng phải xử lý dứt điểm tàu cá “3 không” theo quy định trước ngày 10/3/2025, để góp phần cùng cả nước gỡ “thẻ vàng” thủy sản.

Theo quy định, đến ngày 31/12/2024 đã hết thời hạn làm thủ tục đăng ký, đăng kiểm đối với tàu cá “3 không”. Tuy nhiên, theo báo cáo của Chi cục Thủy sản tỉnh Quảng Ngãi, đến thời điểm này toàn tỉnh hiện còn 499 tàu cá “3 không”. Trong đó, có 129 tàu chưa đăng ký và 370 tàu không đủ điều kiện đăng ký.

Như vậy, với 129 tàu chưa đăng ký sẽ không được phép hành nghề đi biển và để đảm bảo điều kiện theo khuyến nghị của Ủy ban Châu Âu (EC), tất cả số tàu này sẽ phải giải bản, xóa tên các tàu này khỏi danh sách tàu cá của địa phương.

Huyện Lý Sơn là địa phương có số tàu “3 không” chưa đăng ký nhiều nhất với 111 tàu. Hầu hết các tàu này đều là loại nhỏ có chiều dài dưới 12m, công suất từ 10 - 40CV, chỉ hoạt động đánh bắt ở vùng biển gần bờ, ven bờ.

Ông Võ Trí Thời - Phó trưởng Phòng Kinh tế và Hạ tầng nông thôn huyện Lý Sơn cho biết, trong năm 2024, chính quyền huyện đã đẩy mạnh công tác tuyên truyền, nhiều lần đến tận nhà các chủ tàu có tên trong danh sách tàu cá “3 không” thực hiện các thủ tục đăng ký, đăng kiểm. Tuy nhiên, đến thời điểm này, 111 tàu của ngư dân vẫn chưa làm thủ tục đăng ký, đăng kiểm. Phòng sẽ tham mưu UBND huyện đề xuất xóa tên các tàu này khỏi danh sách tàu cá của địa phương.

Nghề biển vốn là mạch sống của hàng nghìn ngư dân Quảng Ngãi, đặc biệt là tại các huyện ven biển như Bình Sơn, Đức Phổ, Lý Sơn... Đối với ngư dân, việc xóa tên tàu cá chưa đăng ký đồng nghĩa với mất sinh kế.

Sở hữu tàu cá có chiều dài 12,5m nhưng không thể đăng ký, đăng kiểm nên không được cấp giấy phép khai thác thủy sản, ngư dân Nguyễn Văn Quang (trú xã Bình Hải, huyện Bình Sơn) chia sẻ, tàu cá này được anh mua lại của một ngư dân khác từ năm 2017. Trước đây anh vẫn vươn khơi khai thác hải sản, nhưng từ năm 2023, lực lượng chức năng không cho ra khơi do tàu không có giấy tờ, thủ tục theo quy định.

“Bỏ ra hàng trăm triệu đồng để mua tàu, nhưng vì thiếu kiến thức nên tôi không hoàn thiện các thủ tục pháp lý theo quy định. Nghe tin sắp tới phải phá bỏ tàu tôi rất tiếc vì đây là tài sản lớn, là kế sinh nhai của cả gia đình, nhưng giờ cũng không thể làm gì khác được…”, ngư dân Quang trải lòng.

Xử lý nghiêm tàu cá vi phạm

Để tập trung cho đợt cao điểm chống khai thác IUU, Đồn Biên phòng Sa Huỳnh (phường Phổ Thạnh, thị xã Đức Phổ) đã phối hợp cùng các xã ven biển thị xã Đức Phổ tăng cường kiểm tra, kiểm soát, kết hợp tuyên truyền vận động các chủ tàu, thuyền trưởng tuân thủ các quy định về pháp luật khi đánh bắt trên biển, nhất là thực hiện việc phòng, chống khai thác IUU.

Thiếu tá Phạm Văn Sáng - Phó đồn Trưởng Đồn Biên phòng Sa Huỳnh cho biết, thời gian qua Đồn thường xuyên tuyên truyền cho ngư dân về việc phòng, chống khai thác IUU. Ngoài xử lý theo quy định những tàu cá mất kết nối dài ngày trên biển, vượt ranh giới, thì Đồn cũng cho các chủ tàu, thuyền trưởng ký cam kết không tái phạm. Nhờ đó, tình trạng tàu cá của địa phương mất tín hiệu giám sát hành trình (VMS) giảm hẳn so với trước. Ngoài ra, đơn vị cũng tăng cường tuần tra, kiểm tra thủ tục, con người trước khi tàu cá xuất bến.

Toàn tỉnh hiện có 5.194 tàu cá đã đăng ký, dữ liệu tàu cá đăng ký được cập nhật thường xuyên trên cơ sở dữ liệu nghề cá Quốc gia (VNFishbase); tỷ lệ cấp giấy phép khai thác thủy sản đạt 81,94%; tàu cá bắt buộc phải lắp đặt VMS (tàu cá có chiều dài 15m trở lên) đạt 99% tổng số tàu đang hoạt động.

Theo Phó Giám đốc Sở NN&PTNT Quảng Ngãi Nguyễn Đức Bình, từ đầu năm 2024 đến 15/2, qua hệ thống giám sát tàu cá tại địa phương và Cục Thủy sản đối với tàu cá từ 15m đến dưới 24m và tàu cá từ 24m trở lên, đã phát hiện 103 tàu cá vượt ra khỏi sơ đồ trên phần mềm của Hệ thống giám sát tàu cá và 961 tàu cá mất kết nối trên biển 10 ngày. Các cơ quan chức năng đã xử lý 22 tàu cá vượt ranh giới cho phép trên biển; xử lý 736 trường hợp, xử phạt 117 trường hợp tàu cá mất kết nối.