Ồ ạt làm thủy điện nhỏ tại tỉnh miền núi Hà Giang
Với lợi thế có nhiều sông suối, địa hình dốc nên khoảng 20 năm trở lại đây, tỉnh miền núi Hà Giang ồ ạt cấp phép làm thủy điện nhỏ.
Quy hoạch tràn lan
Theo tìm hiểu của PV, đến tháng 2.2025, trên địa bàn tỉnh Hà Giang hiện có hơn 70 dự án thủy điện trong quy hoạch với tổng công suất trên 1.062,8 MW. Trong đó, 41 nhà máy đang vận hành, tổng công suất trên 762 MW.
Nguồn thu lớn, thủy điện vẫn được xem như "gà đẻ trứng vàng" của tỉnh Hà Giang. Thực tế, ngay từ thời điểm năm 2005, trên địa bàn tỉnh Hà Giang được quy hoạch 27 dự án (giai đoạn 1) với tổng công suất lắp máy 520 MW.
Đến tháng 8.2008, UBND tỉnh Hà Giang có Quyết định số 2737/QĐ-UBND phê duyệt quy hoạch phát triển thủy điện vừa và nhỏ trên địa bàn (giai đoạn 2) gồm 34 dự án, chủ yếu là thủy điện nhỏ, tổng công suất lắp 80 MW.
Trong các năm 2009 và 2011, tỉnh Hà Giang tiếp tục bổ sung vào quy hoạch thêm 9 dự án thủy điện trên hệ thống sông Lô, sông Chảy và 2 dự án trên sông Miện với tổng công suất gần 176 MW.
Đầu năm 2013, sau khi thống nhất cùng Bộ Công Thương, tỉnh Hà Giang đã loại khỏi quy hoạch 27 dự án thủy điện, phần lớn trong số này là các thủy điện nhỏ có công suất dưới 3 MW.
Năm 2023, doanh thu các nhà máy thủy điện trên địa bàn Hà Giang đạt khoảng trên 2.470 tỉ đồng, đóng thuế VAT gần 300 tỉ đồng, phí dịch vụ môi trường trên 80 tỉ đồng. Thuế, phí từ các dự án thủy điện chiếm hơn 30% thu ngân sách nhà nước của tỉnh Hà Giang.
Mặc dù vậy, hệ lụy, tác động để lại sau một thời gian dài quy hoạch tràn lan, ồ ạt xây dựng thủy điện nhỏ là hiện hữu. PGS.TS Đào Trọng Tứ - Trưởng ban Điều phối Mạng lưới sông ngòi Việt Nam từng cho rằng, nguyên nhân của việc cấp phép ồ ạt dự án thủy điện nhỏ một phần do quy trình bổ sung dự án mới vào quy hoạch khá dễ dàng.
"Dường như các thủy điện nhỏ và vừa đang được làm bằng mọi giá, nhà đầu tư chỉ cố đặt cho được tuốc bin phát điện trên sông suối để thu tiền", PGS.TS Đào Trọng Tứ nhận định.
Những dòng sông quá tải thủy điện
Ngày 13.2, PV có mặt tại khu vực Nhà máy thủy điện Sông Miện 5A tại xã Thuận Hòa, huyện Vị Xuyên (Hà Giang). Mặc dù 1 trong 3 cửa xả của nhà máy thủy điện này có xả nước nhưng theo kiểu "nhỏ giọt".
Trái ngược với cảnh đầy nước phía bên kia thân đập, phía hạ lưu theo hướng xuôi về TP Hà Giang, lòng sông Miện cạn trơ đáy, nhiều đoạn còn có thể lội qua được, dòng sông gần như ngừng chảy.
Anh Lý Văn Minh (xã Thuận Hòa) cho biết, người dân địa phương đã quá quen với tình trạng lòng sông phía sau thủy điện bị cạn khô. Từ ngày có thủy điện, việc đánh bắt tôm cá gần như không còn được như trước.
"Khi họ đóng đập tích nước và không phát điện thì gần như không có nước chảy, nhìn ra lòng sông thì biết, cạn trơ sỏi đá. Khoảng vài tiếng mỗi ngày khi thủy điện phát điện thì sông Miện mới có nước", anh Minh nói.
Cách Sông Miện 5A chừng hơn 6km, thủy điện Sông Miện 6 tại TP Hà Giang cũng trong tình trạng tương tự. Khi ở thời điểm tích nước, không thực hiện phát điện, phía sau thân đập là dòng sông khô cạn, trơ đáy.
Theo tìm hiểu của PV, mỗi con sông ở Hà Giang hiện đang phải "gánh" trung bình từ 3 - 6 thủy điện. Sông Miện chảy qua đất Hà Giang chỉ dài hơn 60 km nhưng có tới 6 công trình thủy điện (Bát Đại Sơn, Thái An, Thuận Hòa, Sông Miện 5, Sông Miện 5A và Sông Miện 6) đang cùng khai thác.
Trên đoạn sông Nho Quế chảy qua huyện Mèo Vạc hiện có tới 3 nhà máy thủy điện (Nho Quế 1, 2, 3) cùng hoạt động. Trên sông Lô có 6 thủy điện được quy hoạch, phần lớn đã đi vào khai thác. Ngoài ra trên sông Chảy, sông Chừng, sông Nhiệm, sông Bạc cũng có cả chục thủy điện nhỏ đã và sắp đi vào hoạt động.
Việc ồ ạt phát triển hệ thống bậc thang thủy điện trên cùng 1 dòng sông khiến dòng chảy bị thay đổi, môi trường sinh thái bị phá vỡ. Việc tích nước phát điện cũng gây ra tình trạng không bảo đảm duy trì dòng chảy tối thiểu theo quy định.
Trao đổi với PV, kỹ sư Nguyễn Trọng Phúc - với kinh nghiệm hơn 20 năm vận hành các thủy điện tại miền núi phía Bắc - cho biết, đặc thù sông suối miền núi lưu lượng chảy thấp, nhất là về mùa khô khiến thời gian tích nước lâu, thời gian phát điện ngắn.
"Tích nước từ 10-12 tiếng nhưng có khi chỉ chạy máy phát điện được 3-4 tiếng là hết nước. Trong khi đó, giá bán điện giờ cao điểm thường cao gấp cả chục lần giờ thấp điểm nên nhà máy nào cũng tích để phát điện vào lúc cao điểm", kỹ sư Nguyễn Trọng Phúc nói.
Cầm 7 sổ đỏ được phường cấp, cụ ông mừng vui ra mặt
09:45 27/10/2025Một phường ở Đà Nẵng tổ chức trao 24 giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, quyền sở hữu nhà ở và tài sản gắn liền trên đất cho người dân sau khi thực hiện mô hình chính quyền 2 cấp, người dân phấn khởi.
Bắt hai kẻ dùng súng tự chế bắn vỡ kính ô tô trên cao tốc Hải Phòng - Hạ Long
23:00 26/10/2025Ngày 23/9, Công an tỉnh Quảng Ninh thông tin kết quả điều tra vụ việc nhiều ô tô di chuyển trên cao tốc Hải Phòng - Hạ Long bị bắn vỡ kính, đe dọa nghiêm trọng an toàn giao thông. Theo đó, Phòng Cảnh sát hình sự Công an tỉnh đã bắt giữ 2 đối tượng có hành vi “Tàng trữ, sử dụng trái phép vũ khí quân dụng dạng súng hơi tự chế” bắn vào nhiều ô tô đang lưu thông trên tuyến cao tốc Hải Phòng - Hạ Long. Trước đó, vào khoảng 22h ngày 14/9, trên mạng xã...
Phát động cuộc thi tìm hiểu pháp luật về sử dụng năng lượng tiết kiệm, hiệu quả
23:00 26/10/2025Cuộc thi nhằm tuyên truyền về pháp luật sử dụng năng lượng tiết kiệm và hiệu quả tới người dân, đặc biệt là giới trẻ, với thông điệp “Tiết kiệm điện thành thói quen.”
Khoảnh khắc bảo vệ chung cư lao xuống dòng nước xiết cứu 2 mẹ con ở Đà Nẵng
23:00 26/10/2025Một người phụ nữ chở con nhỏ bị nước lũ cuốn ngã xe giữa đường ngập ở Đà Nẵng. Giữa thời điểm sinh tử, bảo vệ chung cư gần đó đã kịp thời lao xuống cứu hai mẹ con thoát khỏi dòng nước xiết.
Cảnh báo nguy cơ bị lừa khi mua bán vé ‘Hạ Long Concert 2025’
23:00 26/10/2025Công an tỉnh Quảng Ninh cho hay đã phát hiện một số người dùng nhiều căn cước công dân để đăng ký nhận vé mời “Hạ Long Concert 2025”, sau đó rao bán trên mạng xã hội nhằm trục lợi.
Quân khu 5 đón nhận Huân chương Hồ Chí Minh, mãi xứng đáng với truyền thống anh hùng
13:45 26/10/2025Đà Nẵng - Quân khu 5 đón nhận Huân chương Hồ Chí Minh, khẳng định bản lĩnh “Bộ đội Cụ Hồ” thời kỳ mới.
Nuốt gần 100 viên nam châm nhỏ, bé trai 13 tuổi phải cắt ruột để cứu mạng
07:45 26/10/2025Một cậu bé 13 tuổi ở New Zealand vừa phải trải qua ca phẫu thuật khẩn cấp sau khi nuốt gần 100 viên nam châm nhỏ, trò 'thí nghiệm vui' tưởng vô hại nhưng suýt cướp đi mạng sống của em.
Một trường bất ngờ tăng điểm chuẩn sau khi công bố
20:00 24/10/2025Gần 18h ngày 23/8, Đại học Thủ Đô Hà Nội bất ngờ công bố điểm trúng tuyển theo phương thức xét điểm thi tốt nghiệp THPT đối với thí sinh sử dụng tổ hợp C00 để xét tuyển vào 10 ngành. Mức điểm của những ngành này dao động từ 25,41-28,13. Điều đáng chú ý là từ trước đó, vào 9h cùng ngày, trường đã công bố điểm chuẩn của 10 ngành này với mức từ 24,66-27,38. Như vậy, điểm chuẩn mới đã tăng 0,75 so với thông báo cũ. Độc giả có thể so sánh mức điểm...
Địa phương nào tập trung nhiều giáo sư, phó giáo sư nhất Việt Nam?
20:00 24/10/2025Theo báo cáo của Bộ GD&ĐT tại Hội nghị giáo dục đại học năm 2025, cả nước hiện có gần 94.000 giảng viên đại học, tăng liên tiếp bốn năm qua. Trình độ của đội ngũ giảng viên đại học hiện nay như sau: Tỉ lệ giảng viên có chức danh giáo sư và phó giáo sư cũng tăng dần đều hằng năm (năm 2024: 743 giáo sư, 5.629 phó giáo sư; năm 2025: 785 giáo sư, 5.908 phó giáo sư). Hà Nội hiện đang dẫn đầu cả nước về số lượng giáo sư, phó giáo sư làm việc trong các...
