Những lần ngược dòng lửa cứu người của thượng uý cảnh sát say nghề

Ngọn lửa ở tầng một bốc cháy ngùn ngụt, cảnh sát phòng cháy chữa cháy Nguyễn Viết Quân dùng kìm cắt cửa sắt chính căn nhà, mặc đồ bảo hộ lao qua đám cháy vào cứu người.

"Cả gia đình đang mắc kẹt bên trong chú cứu hỏa ơi", người dân đồng thanh hô lên khi thấy Quân và các đồng đội có mặt tại hiện trường vụ cháy căn nhà 6 tầng ở ngõ 378 Phúc Tân, phường Phúc Tân, quận Hoàn Kiếm. Nửa đêm trong con ngõ nhỏ tối om, nháo nhác người bê nước, người cầm bình cứu hỏa mini để cứu vãn hỏa hoạn song bất lực.

Cánh cửa cuốn của căn nhà, lối thoát nạn duy nhất, đang đóng sập, khóa trong. Quân dùng kìm cộng lực cắt sắt rồi cùng hai đồng đội chung sức kéo cửa lên. Cửa mở được quá nửa, lửa lại bùng lên, tóe ra ngoài khiến Quân phải lùi lại hai bước.

Tầng một căn nhà lửa đỏ rực do nhiều xe máy, xe điện, đồ gỗ, nhựa quện vào nhau cùng cháy. Ngọn lửa cũng bắt đầu bén theo lan can cầu thang gỗ lan lên các tầng trên. Sốt ruột vì cả gia đình đang mắc kẹt bên trong, Quân đeo bình dưỡng khí, mặc đồ bảo hộ, cầm theo dây, đèn pin rồi mở đường vào.

"Cẩn thận nhé không sập, đi chậm thôi, lan can cầu thang cháy hết rồi", Quân vừa đi chậm dò từng bước, vừa dặn ba đồng đội bám sát phía sau. Lên đến tầng 3, Quân thấy ba người trong gia đình với khuôn mặt lấm lem đứng nép chặt vào nhau, khóc, thở hổn hển. Sau khi trấn an nạn nhân, Quân và các đồng đội cõng 3 người men theo cầu thang xuống tầng một.

Cứu thoát 3 người, Quân lộn ngược lại các tầng để giải cứu người còn mắc kẹt. Khi lên tới nơi, anh thấy nam chủ nhà đang nằm dưới đất, trên tầng tum, bởi hít phải quá nhiều khói độc. Đứng cách xa chừng hai mét, Quân rọi đèn pin, gọi lớn: "Chú ổn không?".

Người đàn ông thấm mệt nhưng vẫn khẽ giơ một tay lên vẫy lại. "Tốt rồi", Quân lẩm bẩm rồi chạy tới, dùng tay móc tàn cháy, dị vật trong cổ họng để khai thông đường thở cho nạn nhân. Sau đó, anh tháo mặt nạ phòng độc và bộ khí thở đang đeo nhường cho nam chủ nhà "được hít khí sạch". Nhờ một đồng đội hỗ trợ dìu lên lưng, Quân cõng nạn nhân men từng bước ở những chỗ chưa đổ sập để đi từ tầng 6 xuống tầng một, đưa ra ngoài cấp cứu.

Quân với gương mặt lấm lem cõng nam chủ nhà thoát nạn. Ảnh: Nhân vật cung cấp

Chữa cháy, cứu nạn xong, cả đội về đến đơn vị khi đồng hồ điểm 3h ngày 18/7/2022. Thế nhưng, theo quy định, mọi người phải chuẩn bị phương tiện, phơi vòi chữa cháy, bơm nước vào xe, nạp bình khí thở. Tất cả luôn trong trạng thái sẵn sàng đi đến đám cháy tiếp theo, có thể xảy ra ngay lập tức.

"Xong xuôi mọi việc lúc gần 4 rưỡi sáng, cả đội mệt nhoài nên vừa đặt lưng lên giường là ngủ luôn", Quân kể.

Từ nhỏ, Quân luôn mơ ước được mặc trên người bộ quần áo cảnh sát, thần tượng hình ảnh chiến sĩ cứu hỏa cõng người ngược dòng lửa, đưa nạn nhân khỏi đám cháy. Khi học cấp ba, Quân nói với bố "nhận bằng tốt nghiệp xong con sẽ nộp đơn tình nguyện nhập ngũ công an nhân dân".

Tốt nghiệp cấp 3, Quân viết đơn. Những ngày tháng đầu tiên xa nhà, bố mẹ để sống tự lập khiến anh không ít lần buồn tủi. Song cũng từ đây, Quân nhận thấy chính sự vất vả, khắc nghiệt trên thao trường lại giúp anh vơi đi nỗi nhớ nhà và là động lực cố gắng.

Lăn lộn giữa cái nắng như đổ lửa cùng những trận mưa bất chợt ở thao trường Trung tâm huấn luyện và bồi dưỡng nghiệp vụ Công an thành phố Hà Nội, tất cả màn huấn luyện từ võ thuật đến kỹ thuật nghiệp vụ anh đều vượt qua.

Sau ba năm nghĩa vụ, nhờ thành tích huấn luyện xuất sắc, anh được tuyển vào chuyên nghiệp và phân công về Phòng cảnh sát phòng cháy chữa cháy, cứu nạn cứu hộ khu vực Hoàn Kiếm, Hai Bà Trưng của Sở Cảnh sát phòng cháy và chữa cháy Hà Nội cũ. Hai năm sau, Quân được đơn vị cử đi học Trung cấp cảnh sát Phòng cháy chữa cháy.

Thượng úy Nguyễn Viết Quân. Ảnh: Phạm Dự

Mỗi đội đi cứu hỏa sẽ chia thành hai nhóm, tổ trinh sát làm nhiệm vụ cứu nạn, cứu hộ, tìm người bị nạn, tìm điểm gốc của đám cháy. Tổ chữa cháy sẽ dùng vòi chữa cháy, phun nước làm mát cho tổ trinh sát. Quân là lính cứu nạn, cứu hộ nên thường được phân công ở nhóm trinh sát song tùy tình hình thực tế cũng có thể chữa cháy khi chỉ huy giao phó.

Sau hai tháng "học việc" ở đơn vị mới, anh được "ra trận" đầu tiên. Quân nhớ như in, hôm đó là tối chủ nhật, mọi người vừa ăn cơm xong thì nhận tin báo cháy kho hàng ở chân cầu Vĩnh Tuy.

"Lần đầu được phân xe, phân số, tôi vui song cũng run lắm, chưa biết sẽ làm gì ở hiện trường. Lần này tôi được chỉ huy phân xe 1 và số cán bộ là 3. Nghĩa là đến hiện trường sẽ triển khai vòi phun nước rồi làm các nhiệm vụ khác do chỉ huy phân công", Quân kể.

Chưa đầy 5 phút, hai xe chữa cháy của đội Quân đến hiện trường. Trước mắt anh là kho hàng đang bốc cháy hừng hực, ngọn lửa cao tầm 5 mét, tôn quây kín xung quanh. Dàn vòi phun nước xong, anh nhận nhiệm vụ dùng búa, kìm cộng lực phá cánh cửa tôn để tạo một lỗ thoáng cho đồng đội phun nước dập lửa.

Hơn một phút, anh đập được một lỗ thoáng song khi cầm tay kéo cho hở rộng ra thì bị tôn cứa rách ngón tay áp út. Thấy máu chảy ngấm ra găng tay nhưng "bị cuốn quá" nên không biết đau, anh vẫn cùng đồng đội khống chế đám cháy.

Về đến đơn vị, tháo găng tay ra vệ sinh chàng thiếu úy năm đó mới biết vết rách khá sâu và dài nên phải đi khâu 5 mũi. "Đó cũng chính là ngón tay đeo nhẫn nên mỗi lần nhìn lại thấy sợ vì độ liều của mình", Quân nhớ.

14 năm công tác ở đội Phòng cháy chữa cháy và cứu nạn, cứu hộ, thượng úy Quân không nhớ nổi đã tham gia bao nhiêu vụ cứu hỏa, giải cứu bao nạn nhân và chứng kiến bao nhiêu người thiệt mạng vì cháy. Đơn vị nơi thượng úy 32 tuổi công tác đã trải qua nhiều lần sáp nhập, đổi tên, hiện giờ là tổ địa bàn phòng cháy chữa cháy và cứu nạn cứu hộ Hoàn Kiếm, thuộc Phòng PC07 Công an Hà Nội.

Hoàn Kiếm, Hai Bà Trưng và các khu vực lân cận có mật độ dân số cao, tập trung nhiều nhà tập thể cũ, ban công biến thành "chuồng cọp" nên việc chữa cháy hay cứu hộ cứu nạn đều gặp khó. Trụ sở đơn vị của Quân nằm ở mặt phố Trần Quang Khải, ba xe chữa cháy lúc nào cũng đầy nước, nhận lệnh là lên đường trong vòng 90 giây.

Tham gia chữa cháy hàng trăm vụ hỏa hoạn, Quân đều làm tròn vai, chưa nhiệm vụ nào thất bại. Nhưng điều khiến anh luôn trăn trở và tự cảm thấy chưa thể chấp nhận đó là đối mặt với các nạn nhân thiệt mạng. Ưu tiên số một khi đến hiện trường với Quân là đảm bảo an toàn tính mạng cho người dân, sau đó cứu vãn để hạn chế tối đa thiệt hại về tài sản.

Đến giờ, Quân vẫn ám ảnh với vụ cháy ở hồi tháng 6/2024 trên phố Định Công Hạ, quận Hoàng Mai, Hà Nội, khiến 4 người tử vong. Đến hiện trường sau lệnh chi viện từ trung tâm chỉ huy, anh thấy căn nhà 6 tầng bị quây kín bởi lồng sắt, tầng 1 và 2 chất đầy các thùng sơn, vật liệu điện và bị hết lối thoát nạn.

Nhiệm vụ của Quân là triển khai đội hình tiếp nước, dập lửa trên tầng 4 và 5, hỗ trợ đồng đội tiếp cận nạn nhân. "Đám cháy lớn lắm, lửa cùng các cột khói đen kịt bốc lên cuồn cuộn. Đèn pin soi vào trong cũng không thể nhìn rõ. Khi đó trinh sát đến trước báo ra các nạn nhân đã tử vong nên làm sao khống chế cháy nhanh nhất có thể và đưa thi thể ra ngoài", anh nói.

Khi lửa cơ bản được dập nhưng hơi nóng vẫn rất mạnh, sau hai lần vào lại ra vì "quá nóng", Quân mặc đồ bảo hộ, cầm đèn pin vào lại hiện trường lần thứ ba. Trong nhà lúc này lổn nhổn các loại túi nylon, vật liệu, đeo mặt nạ nhưng anh cảm nhận rõ không khí đặc quánh, khét lẹt.

Lên đến cầu thang bộ tầng 5, Quân sững người khi thấy thi thể bé trai hai tuổi đang nằm một góc, mặc bỉm và một chiếc áo cộc, hở rốn. "Sau một hồi chấn tĩnh, miệng thầm nói "cầu mong cháu siêu thoát nơi vĩnh hằng", tôi khẽ bế em, ôm chặt vào người đưa ra ngoài giao cho đội ngũ y tế", anh kể.

Không chỉ tham gia chữa cháy, Quân còn có nhiệm vụ nữa là tìm kiếm, cứu người bị nạn trong các vụ đuối nước, tự tử. Anh cũng không ít lần hỗ trợ các đơn vị khác vào điểm ngập lụt để khắc phục sự cố, hút bùn, cưa cắt cây.

Quân trong một buổi tập huấn PCCC cho học sinh. Ảnh: Nhân vật cung cấp

Ngày 11/3, Quân cùng 9 người được tuyên dương "Gương mặt trẻ Công an thủ đô xuất sắc, tiêu biểu năm 2024". Anh cũng nhiều lần nhận được giấy khen, hai lần nhận bằng khen của Thủ tướng, một lần nhận huy hiệu tuổi trẻ dũng cảm do Trung ương đoàn trao tặng.

Một bằng khen của Thủ tướng anh nhận năm 2024 do thành tích cứu ba người thoát nạn trong vụ cháy ở ngõ Quỳnh, phường Quỳnh Lôi, quận Hai Bà Trưng. Hôm đó, nhận tin báo cháy căn nhà 3 tầng 1 tum, Trung tâm thông tin chỉ huy Công an Hà Nội điều 4 ôtô chữa cháy, cùng 30 chiến sĩ của Công an quận Hai Bà Trưng và Hoàn Kiếm tới hiện trường.

Trong 4 người mắc kẹt lúc đó có cháu bé 6 tháng tuổi. Khi cảnh sát đến nơi, tầng 1 đỏ rực lửa, các nạn nhân đang ở lồng sắt chuồng cọp ngoài ban công tầng 2 và 3. Quân liền đề xuất chỉ huy chưa vội mở cửa tầng một, bởi nếu mở cửa để chữa cháy thì nguồn nhiệt và khói độc sẽ thổi mạnh lên các tầng, gây nguy hiểm đến tính mạng người mắc kẹt.

Anh đứng ở vị trí cầm lăng, phun nước làm mát lên chỗ có nạn nhân. Vài phút sau, anh triển khai thang leo lên tầng 2, cắt sắt chui qua chuồng cọp để lên tầng 3. Nhờ sự hỗ trợ của các cộng sự, Quân đã thành công đưa 3 người thoát nạn theo thang dây xuống đất.

Sau nhiều năm "trinh chiến", mắt Quân kém hơn, thường xuyên bị đỏ, kèm theo ho, chảy nước mũi mỗi khi thay đổi thời tiết. Nói chuyện với đồng đội, Quân thường đùa "chỉ mong bị thất nghiệp" bởi chẳng bao giờ muốn chứng kiến các vụ hỏa hoạn để lại nhiều thương tâm, mất mát cho người dân.

Phạm Dự