Nhà khoa học được miễn trách nhiệm dân sự nếu gây thiệt hại cho Nhà nước

Tiếp tục chương trình Kỳ họp quốc hội bất thường lần thứ 9, sáng 19/2, với 454/458 đại biểu có mặt tán thành, Quốc hội thông qua Nghị quyết thí điểm một số cơ chế, chính sách đặc biệt tạo đột phá phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số quốc gia.

Liên quan đến nội dung chấp nhận rủi ro trong nghiên cứu khoa học và phát triển công nghệ, Điều 4 của Nghị quyết nêu rõ: "Tổ chức, cá nhân hoạt động nghiên cứu khoa học và phát triển công nghệ được miễn trách nhiệm dân sự khi gây ra thiệt hại cho Nhà nước trong quá trình thực hiện nhiệm vụ khoa học và công nghệ sử dụng ngân sách Nhà nước khi đã thực hiện đầy đủ các quy trình, quy định liên quan trong quá trình triển khai thực hiện hoạt động nghiên cứu khoa học và phát triển công nghệ".

Quốc hội cũng quy định, các tổ chức làm nhiệm vụ khoa học công nghệ sử dụng ngân sách Nhà nước nhưng không đi đến kết quả như dự kiến, sẽ không phải hoàn trả lại kinh phí đã sử dụng.

Về thành lập, điều hành doanh nghiệp nghiên cứu khoa học và phát triển công nghệ, nghị quyết quy định, tổ chức khoa học và công nghệ công lập, cơ sở giáo dục đại học công lập được thành lập hoặc tham gia thành lập doanh nghiệp, tham gia góp vốn vào doanh nghiệp để thương mại hóa kết quả nghiên cứu khoa học và phát triển công nghệ do tổ chức đó sở hữu hoặc được giao quản lý, sử dụng.

Nghị quyết cho phép viên chức, cán bộ làm việc tại tổ chức khoa học và công nghệ công lập, cơ sở giáo dục đại học công lập được tham gia góp vốn, quản lý, điều hành doanh nghiệp, làm việc tại doanh nghiệp do tổ chức đó thành lập hoặc tham gia thành lập để thương mại hóa kết quả nghiên cứu do tổ chức đó tạo ra khi được sự đồng ý của người đứng đầu tổ chức.

Trường hợp cán bộ là người đứng đầu tổ chức khoa học và công nghệ công lập, cơ sở giáo dục đại học công lập, Quốc hội yêu cầu phải được sự đồng ý của cơ quan quản lý trực tiếp.

Khoán chi trong thực hiện nghiên cứu khoa học và phát triển công nghệ cũng được Quốc hội thống nhất tại nghị quyết được thông qua.

Theo đó, kinh phí từ ngân sách Nhà nước cho thực hiện nhiệm vụ khoa học và công nghệ được thực hiện khoán chi, trừ kinh phí chi mua tài sản được trang bị để triển khai nhiệm vụ khoa học và công nghệ, thuê dịch vụ thuê ngoài và đoàn đi công tác nước ngoài.

Nhiệm vụ khoa học và công nghệ được thực hiện theo phương thức khoán chi đến sản phẩm cuối cùng khi tổ chức chủ trì thực hiện nhiệm vụ khoa học và công nghệ có cam kết về sản phẩm.

Quốc hội quy định, tổ chức chủ trì thực hiện nhiệm vụ chịu trách nhiệm đảm bảo sử dụng kinh phí đúng mục đích, hiệu quả, tiết kiệm; có đầy đủ hóa đơn, chứng từ và chịu trách nhiệm giải trình khi cơ quan chức năng yêu cầu.

Nghị quyết của Quốc hội cũng đề cập đến nội dung hỗ trợ tài chính xây dựng nhà máy đầu tiên để phục vụ nghiên cứu, đào tạo và sản xuất chip bán dẫn.

Cụ thể, doanh nghiệp Việt Nam đầu tư xây dựng dự án nhà máy đầu tiên được lựa chọn để chế tạo chip quy mô nhỏ, công nghệ cao phục vụ nghiên cứu, đào tạo, thiết kế, chế tạo thử, kiểm chứng công nghệ và sản xuất chip bán dẫn chuyên dụng của Việt Nam theo yêu cầu của Thủ tướng được hỗ trợ 30% tổng mức đầu tư dự án trực tiếp từ ngân sách trung ương trong trường hợp nhà máy nghiệm thu đưa vào sản xuất trước ngày 31/12/2030.

Quốc hội lưu ý, tổng mức hỗ trợ không vượt quá 10.000 tỷ đồng.

Bên cạnh đó, trong thời gian chuẩn bị và thực hiện dự án, hằng năm doanh nghiệp được trích lập cao hơn 10% nhưng tối đa không quá 20% thu nhập tính thuế thu nhập doanh nghiệp cho Quỹ phát triển khoa học và công nghệ của doanh nghiệp để bổ sung cho dự án. Tổng số tiền trích lập không vượt quá tổng mức đầu tư của dự án.

Các dự án này cũng được giao đất bằng hình thức giao đất không đấu giá quyền sử dụng đất, không đấu thầu lựa chọn nhà đầu tư thực hiện dự án có sử dụng đất thực hiện các nhiệm vụ này. Thủ tướng quyết định lựa chọn doanh nghiệp thực hiện các nhiệm vụ và quyết định mức hỗ trợ cụ thể cho doanh nghiệp đó.