Người đầu tiên viết đề án nhà máy điện hạt nhân
Bản phác thảo đầu tiên
Đầu năm 1973, sau khi Hiệp định hòa bình được ký kết ở Paris (Pháp), cơ quan Ủy ban Khoa học và Kỹ thuật Nhà nước từ nơi sơ tán ở huyện Lập Thạch (VĩnhPhúc) trở về Hà Nội. Ông Trần Quỳnh (lúc ấy là Bí thư Đảng đoàn, Phó Chủ nhiệm Ủy ban Khoa học và Kỹ thuật Nhà nước) gọi ông Đinh Ngọc Lân lên phòng làm việc. Ông Trần Quỳnh giao nhiệm vụ rất ngắn gọn: “Tổng Bí thư Lê Duẩn cần ngay một Đề án về xây dựng nhà máy điện hạt nhân đầu tiên ở nước ta. Anh chuẩn bị gấp”.
Với ông Đinh Ngọc Lân, đó là khoảnh khắc trọng đại trong cuộc đời mình. Ông hiểu, nhiệm vụ này không chỉ là một đề án kỹ thuật mà còn là niềm tin, niềm mong đợi của cả một thế hệ vào sự phát triển mạnh mẽ của đất nước sau chiến tranh.
Điện nguyên tử là xu thế chung của thế giới hiện nay, các nước anh em làm, ta cũng sẽ phải làm, còn bao giờ làm thì các đồng chí khoa học cần bàn kỹ với nhau".
Cố Thủ tướng Phạm Văn Đồng
Ông Lân cảm thấy hồi hộp, nhưng ông tin vào khả năng, sự am hiểu về lĩnh vực khoa học hạt nhân của mình, bởi năm 1960, ông tốt nghiệp ngành Vật lý hạt nhân thực nghiệm trường Đại học Thanh Hoa danh tiếng của Trung Quốc, rồi ở lại nghiên cứu thêm 1 năm tại Viện Năng lượng nguyên tử Bắc Kinh.
Tháng 3/1962, ông tham dự khóa học 3 tháng do Viện Liên hợp nghiên cứu hạt nhân Đubna (Liên Xô) tổ chức để chuẩn bị cho việc xây dựng nhà máy điện hạt nhân trong các nước xã hội chủ nghĩa. Nhờ vậy, ông được đến thăm nhà máy điện hạt nhân đầu tiên trên thế giới tại thành phố Obninsk thuộc tỉnh Kaluga, thăm công trường xây dựng nhà máy điện hạt nhân Nôvô-Vôrônhegiơ công suất 240.000 kW, lớn nhất thế giới hồi ấy.
Tháng 5/1966, ông được cử sang Viện Nghiên cứu hạt nhân thuộc Viện Khoa học Trung Quốc với lời ký thác của GS Tạ Quang Bửu - Bộ trưởng đầu tiên của Bộ Đại học và Trung học chuyên nghiệp - “Sang bên ấy xem người ta ứng dụng khoa học, kỹ thuật hạt nhân vào thực tế như thế nào để về ứng dụng trong nước”.
Đề án tâm huyết được ông Đinh Ngọc Lân viết xong, trình lên ông Trần Quỳnh. Ông Trần Quỳnh đọc và cho phép đánh máy gửi sang Bộ Điện và Than. Chỉ mấy hôm sau, ông Đinh Ngọc Lân nhận được bức thư viết tay của ông Nguyễn Hữu Mai - Bộ trưởng đầu tiên của Bộ Điện và Than, kiêm Bí thư Đảng đoàn mời sang báo cáo với Đảng đoàn và lãnh đạo Bộ.
Sau buổi báo cáo, nhiều người tỏ ra rất tâm đắc, đặt thêm câu hỏi yêu cầu ông làm rõ. Tuy nhiên, cũng có những người nghi ngờ: “Nước ta cái thô sơ còn chưa quản lý được, quản lý sao nổi cái hiện đại như nhà máy điện hạt nhân?”.
Tổng Bí thư Tô Lâm thị sát địa điểm xây dựng dự án Nhà máy điện hạt nhân Ninh Thuận 1, ngày 5/12/2024. (Ảnh: Bộ Công Thương)Đề án được đích thân Tổng Bí thư, Thủ tướng ngồi nghe
Sau ngày thống nhất đất nước, tài năng và tâm huyết của nhà khoa học hạt nhân trong ông một lần nữa được dùng đến. Chính Giáo sư, Viện sĩ Trần Đại Nghĩa - Chủ nhiệm Ủy ban Khoa học và Kỹ thuật Nhà nước - giới thiệu ông vào Ban Năng lượng, chuẩn bị cho Đại hội Đảng toàn quốc lần thứ IV. Ban này do ông Nguyễn Chấn - Bộ trưởng Bộ Điện và Than làm Trưởng ban. Ông tiếp tục được giao soạn thảo Đề án xây dựng nhà máy điện hạt nhân đầu tiên của nước ta.
Trên cơ sở bản đề án lần thứ nhất, ông cần mẫn chắt lọc, bổ sung, hiệu đính cho bản đề án lần thứ hai. Một lần nữa, niềm tin trong ông được thắp sáng. Ông tràn trề hy vọng nhà máy điện hạt nhân đầu tiên của Việt Nam sớm trở thành hiện thực. Và, một cuộc gặp vô tiền khoáng hậu trong đời ông đã diễn ra.
Vào giữa tháng 1/1976, ông được phân công cùng ông Nguyễn Chấn vào TP.HCM báo cáo Bộ Chính trị Đề án nhà máy điện hạt nhân đầu tiên của Việt Nam.
Tại cuộc họp của Bộ Chính trị, trước Tổng Bí thư Lê Duẩn và Thủ tướng Phạm Văn Đồng, ông Đinh Ngọc Lân báo cáo khái quát tình hình phát triển điện hạt nhân trên thế giới, những gì ông chứng kiến trong khóa học về điện hạt nhân và tham quan các nhà máy điện hạt nhân của Liên Xô, về việc Liên Xô đang giúp xây dựng các nhà máy điện hạt nhân ở các nước xã hội chủ nghĩa.
Ông Lân mạnh dạn đề nghị Việt Nam nhờ Liên Xô giúp xây dựng một nhà máy điện hạt nhân gồm 2 lò phản ứng kiểu nước nhẹ dưới áp lực VVER - 440, công suất mỗi lò là 440 MW, như kiểu lò phản ứng Liên Xô đang giúp các nước xã hội chủ nghĩa xây dựng. Với kinh nghiệm phong phú và tính toán lý thuyết của mình, ông tin tưởng lò phản ứng thứ nhất sẽ đưa vào vận hành năm 1985, lò thứ hai năm 1986.
Nghe ông Lân báo cáo xong, Thủ tướng Phạm Văn Đồng nói: “Điện nguyên tử là xu thế chung của thế giới hiện nay, các nước anh em làm, ta cũng sẽ phải làm, còn bao giờ làm thì các đồng chí khoa học cần bàn kỹ với nhau”.
Tuy nhiên, do nhiều nguyên nhân, đến ngày 25/11/2009, Quốc hội mới chính thức thông qua Dự án Điện hạt nhân Ninh Thuận. Cho tới ngày nhắm mắt xuôi tay, nhà vật lý nguyên tử thế hệ đầu tiên của Việt Nam vẫn chưa được chứng kiến công trường xây dựng nhà máy điện hạt nhân trên đất nước mình.
Ông Đinh Ngọc Lân là nhà vật lý hạt nhân thế hệ đầu tiên của đất nước, có nhiều đóng góp cho lĩnh vực ứng dụng hạt nhân vào phát triển kinh tế xã hội ở Việt Nam, đặc biệt là nhà máy điện hạt nhân; là người đề xuất và tham gia việc Việt Nam gia nhập trở lại Cơ quan Năng lượng nguyên tử quốc tế (IAEA) năm 1978.
Cách di chuyển qua các nút giao cao tốc Bến Lức - Long Thành từ hôm nay
14:00 28/04/2025Tổng công ty Đầu tư phát triển đường cao tốc Việt Nam (VEC) đưa vào khai thác tạm thời đoạn Km0+700 - Km21+850 (từ nút giao TPHCM - Trung Lương đến nút giao Nguyễn Văn Tạo) và đoạn Km50+530 - Km57+581 (từ nút giao Phước An đến nút giao Quốc lộ 51) thuộc dự án cao tốc Bến Lức - Long Thành từ 18h hôm nay (28/4).
Long Châu chỉ ra giải pháp siết vòng vây, chặn thuốc giả
18:45 25/04/2025Lãnh đạo FPT Retail, đang vận hành chuỗi nhà thuốc Long Châu, khẳng định ủng hộ công an triệt phá những tổ chức sai phạm, 'dọn sạch' thị trường.
Nhiều công nghệ mới ngành xây dựng, giao thông tại Contech Vietnam 2025
18:00 23/04/2025Triển lãm Quốc tế Xây dựng, Công nghiệp mỏ và Giao thông (Contech Vietnam 2025) sáng 22/4/2025. Tại buổi lễ, Chủ tịch Hiệp hội các Nhà thầu Xây dựng Việt Nam Nguyễn Quốc Hiệp cho biết, Triển lãm sẽ thúc đẩy hợp tác giữa các nhà thầu, nhà sản xuất, đơn vị tư vấn và các cơ quan quản lý; đồng thời góp phần đưa những công nghệ mới, thiết bị hiện đại, vật liệu tiên tiến đến gần hơn với thực tiễn thi công và vận hành tại các công trình trên cả nước....
Giá vàng phá kỷ lục từng giờ, nhiều người đứng ngồi không yên
03:45 23/04/2025Chỉ trong một ngày, giá vàng trong nước tăng “điên cuồng” từ 7,5 - 8 triệu đồng/lượng khiến nhiều người đứng ngồi không yên. Điều đáng ngạc nhiên mức tăng trong nước mạnh hơn giá vàng thế giới khiến giá vàng trong nước cao hơn thế giới lên tới 12 triệu đồng/lượng.
Giá nông sản hôm nay 22/4/2025: Giá cà phê trong nước cao kỷ lục, Giá tiêu lợi thế, Giá heo tăng mạnh ở miền Nam; Thế giới lo thiếu nguồn cung cà phê
11:45 22/04/2025Báo Thế giới và Việt Nam cập nhật giá nông sản hôm nay 22/4/2025 giao dịch trên thị trường quốc tế và thị trường trong nước:
Xu hướng phát triển của bất động sản xanh tại Việt Nam
08:45 22/04/2025Việt Nam đang dần có nhiều dự án bất động sản xanh, bởi những sản phẩm này có giá trị cho thuê cao hơn 10 - 20% so với các tòa nhà thông thường và giúp tiết kiệm 20 - 30% chi phí vận hành hàng năm.
Mỹ siết chặt xuất khẩu chip sang Trung Quốc: Lợi bất cập hại?
08:45 22/04/2025Trong lúc Mỹ đang nỗ lực siết chặt xuất khẩu các loại chip có tầm quan trọng chiến lược sang Trung Quốc, giới phân tích cho rằng động thái của Mỹ thực chất đang trao lợi thế lớn cho quốc gia châu Á.
Ông Trump sẵn sàng sa thải Chủ tịch Cục Dự trữ Liên bang bất chấp hậu quả
17:45 21/04/2025Nhiều chuyên gia cho rằng Tổng thống Mỹ không có quyền sa thải Chủ tịch Cục Dự trữ Liên bang Mỹ, Powell do khác biệt chính sách, song ông Trump khẳng định sẵn sàng phá vỡ tiền lệ, bất chấp hậu quả.
Thành phố Hồ Chí Minh: Cái nôi khởi nghiệp, kinh doanh
17:45 21/04/2025Cộng đồng doanh nghiệp là một trong những nhân tố cốt lõi tạo nên sức sống mạnh mẽ và vị thế hàng đầu của Thành phố Hồ Chí Minh trong bức tranh kinh tế Việt Nam.
