Morocco và tham vọng hội nhập năng lượng sạch

Trong một khoảng thời gian không dài, Morocco, quốc gia nằm ngay cửa ngõ vào châu Âu đã chuyển mình mạnh mẽ trong cuộc đua năng lượng tái tạo và đang đặt ra một kế hoạch đầy tham vọng là tạo ra 52-86% điện năng từ các nguồn tái tạo vào năm 2030, sau đó xuất khẩu nguồn điện năng lớn này sang châu Âu.

Morocco và tham vọng hội nhập năng lượng sạch

Morocco dần trở thành hình mẫu cho các nước đang phát triển muốn tìm cách giảm sự phụ thuộc vào nhiên liệu hóa thạch. (Nguồn: Getty)

Tổng lực phát triển, mạnh dạn đầu tư

Năm 2021, khoảng 80,5% sản lượng điện của Morocco đến từ than, khí đốt và dầu mỏ. Ngược lại, chỉ có 12,4% đến từ năng lượng gió và 4,4% đến từ năng lượng mặt trời.

Tuy nhiên, quốc gia Bắc Phi này đã đạt được một số tiến bộ rõ rệt để tăng cường sản xuất năng lượng tái tạo nhờ các dự án như khu liên hợp năng lượng mặt trời Noor-Ouarzazate khổng lồ. Với giai đoạn đầu tiên mở cửa năm 2016, khu liên hợp hiện là nhà máy điện mặt trời tập trung lớn nhất thế giới.

Những cơ sở như vậy sử dụng gương để phản xạ và tập trung ánh sáng mặt trời vào "máy thu" của tháp trung tâm. Chúng chứa chất lỏng được làm nóng bởi ánh sáng, tạo ra hơi nước làm quay turbine để tạo ra điện.

Morocco đang trong quá trình trở thành nhà sản xuất hydro xanh hàng đầu châu Phi nhờ việc xây dựng một nhà máy sản xuất do Ngân hàng Phát triển Đức KfW tài trợ với số tiền 300 triệu Euro.

Morocco và tham vọng hội nhập năng lượng sạch

Điện năng lượng mặt trời được Morocco tập trung phát triển trong nhiều năm. (Nguồn: World Resources Institute)

Theo Ngân hàng Thế giới (WB), việc tăng quy mô sản xuất năng lượng từ mặt trời và gió của Morocco có thể giúp thúc đẩy tăng trưởng kinh tế ở nước này, cung cấp hàng triệu USD tài trợ cho các lĩnh vực. Tuy nhiên, WB ước tính Morocco sẽ tiêu tốn 52 tỷ USD để đạt được mục tiêu năng lượng tái tạo vào năm 2030, trong đó phần lớn phải đến từ khu vực tư nhân. Chính phủ Morocco cũng đồng ý với điều này.

Morocco đang có kế hoạch đầu tư hơn 27 tỷ MAD (2,7 tỷ USD) vào các dự án điện trong năm năm tới để mở rộng mạng lưới điện và tăng tỷ trọng năng lượng tái tạo.

Phát biểu tại một hội thảo năng lượng địa phương tại cảng Casablanca vào tháng Một vừa qua, ông Tarik Hammane, Tổng giám đốc Văn phòng Điện và nước uống quốc gia cho biết Morocco đã đạt được tiến triển trong nỗ lực tăng cường năng lượng tái tạo, hiện chiếm khoảng 44,3 % tổng lượng năng lượng của cả nước.

Morocco và tham vọng hội nhập năng lượng sạch

Dự án giữa Morocco và Anh sẽ tận dụng bức xạ mặt trời cao ở miền Nam Morocco, cùng với gió sa mạc đối lưu liên tục của quốc gia Bắc Phi này. (Nguồn: Xlinks)

Sản lượng năng lượng tái tạo của Morocco đã đạt 5.400 Megawatt (MW), bao gồm 2.400 MW từ gió, 2.100 MW từ nước và 900 MW từ các nguồn năng lượng mặt trời. Morocco kỳ vọng các dự án năng lượng tái tạo sẽ thúc đẩy thị phần của ngành này trong cơ cấu năng lượng lên 52 % trong thời gian tới.

Bộ trưởng Chuyển đổi năng lượng của Morocco Leila Benali cho biết các khoản đầu tư vào dự án năng lượng tái tạo đã tăng vọt lên gần 25,3 tỷ MAD trong giai đoạn 2021-2024 từ 17,5 tỷ MAD trong 4 năm cùng kỳ trước đó.

Tham vọng mở rộng xuất khẩu

Hiện nay, cuộc xung đột Nga-Ukraine kéo theo một cuộc khủng hoảng năng lượng nghiêm trọng, thúc đẩy các nước châu Âu tìm cách giảm bớt sự phụ thuộc vào năng lượng Nga, đồng thời tăng cường nỗ lực giải quyết vấn đề biến đổi khí hậu bằng các nguồn năng lượng sạch mới và Morocco đang hy vọng là một phần của giải pháp này.

Moundir Znibe, một doanh nhân nổi tiếng trong ngành năng lượng của Morocco bày tỏ hy vọng: “Các nguồn tài nguyên chúng tôi có ở đây có thể là một trong những lời giải đáp lớn, rất lớn cho nhu cầu của châu Âu. Morocco thực sự là một trong những nguồn năng lượng mặt trời và năng lượng gió tốt nhất trên thế giới. Chúng tôi không có dầu, chúng tôi không có khí đốt tự nhiên, nhưng chúng tôi có một tiềm năng đáng kinh ngạc”.

Ông Zniber cho biết, các công ty tư nhân Morocco như công ty của ông hiện đang có kế hoạch xuất khẩu điện mặt trời, điện gió và hydro xanh - hydro được tạo ra bởi năng lượng tái tạo - sang châu Âu.

Morocco và tham vọng hội nhập năng lượng sạch

Anh hy vọng năng lượng mặt trời và năng lượng gió của Morocco có thể cung cấp 8% nhu cầu điện của Anh vào năm 2030. (Nguồn: Xlinks)

Hợp tác với các nước châu Âu cũng là một giải pháp được Morocco thúc đẩy. Năm 2024, Morocco và Anh đã triển khai một dự án năng lượng tái tạo đầu tiên, nhằm cung cấp 3,6GW năng lượng từ Morocco cho Anh.

Dự án liên kết sẽ tận dụng bức xạ mặt trời cao ở miền Nam Morocco, cùng với gió sa mạc đối lưu liên tục của quốc gia Bắc Phi này. Dự án nhằm mục đích hỗ trợ nhu cầu điện của Vương quốc Anh khi sản lượng điện tái tạo trong nước giảm do điều kiện khí hậu như gió chậm.

Dự án cũng sẽ bao gồm việc xây dựng các trạm chuyển đổi mới ở cả hai đầu của đường kết nối một chiều cao thế (HVDC) Morocco-Anh. Trạm chuyển đổi ở đầu Morocco sẽ chuyển đổi điện được tạo ra từ các nguồn năng lượng gió và mặt trời từ dòng điện xoay chiều cao áp (HVAC) sang HVDC.

Một trạm chuyển đổi ở Devon, Anh, sẽ chuyển đổi điện được xuất khẩu trở lại từ HVDC sang HVAC trước khi đưa vào mạng lưới truyền tải của Anh. Anh hy vọng năng lượng mặt trời và năng lượng gió của Morocco có thể cung cấp 8% nhu cầu điện của Anh vào năm 2030.

Rõ ràng, Morocco đang nỗ lực nắm bắt cơ hội lịch sử để mở rộng việc phát triển năng lượng tái tạo, hội nhập với thị trường năng lượng châu Âu.