Lý do Elon Musk thành lãnh đạo duy nhất ban tinh giản chính phủ Mỹ

Ban Hiệu suất Chính phủ Mỹ ban đầu dự kiến có hai lãnh đạo, nhưng rạn nứt ngầm với tỷ phú Musk dường như đã khiến ông Ramaswamy rời vị trí.

Tổng thống Donald Trump ngày 20/1 ký sắc lệnh thành lập Ban Hiệu suất Chính phủ (DOGE) phụ trách tinh giản tổ chức, cắt giảm chi tiêu bộ máy nhà nước Mỹ. Đây là bộ phận được ông Trump ấp ủ từ lâu, với hai đồng lãnh đạo dự kiến là tỷ phú Elon Musk, giám đốc điều hành (CEO) Tesla và cựu ứng viên tổng thống đảng Cộng hòa Vivek Ramaswamy, người cũng là một doanh nhân, tỷ phú.

Nhưng trong quyết định được ông Trump công bố, DOGE giờ đây chỉ có một lãnh đạo duy nhất là Elon Musk. Cái tên Ramaswamy không xuất hiện trong sắc lệnh của Tổng thống Mỹ.

"Ramaswamy lẽ ra là đồng chủ tịch DOGE, nhưng ông ấy đã rút lui để tranh cử", Anna Kelly, phát ngôn viên của ông Trump, giải thích. Ramaswamy được cho là đang nhắm đến ghế thống đốc bang Ohio trong cuộc bầu cử tháng 11/2026 và dự kiến sớm tuyên bố tranh cử.

Một số nguồn thạo tin cho rằng giữa ông Musk, 53 tuổi, và ông Ramaswamy, 39 tuổi, đã xuất hiện rạn nứt, sau khi ông Trump tháng 11 chọn hai doanh nhân này đồng lãnh đạo DOGE.

Các trợ lý thân cận của ông Trump cùng Musk "cảm thấy khó chịu bởi ông Ramaswamy thẳng thắn về mọi chủ đề". "Sẽ luôn có căng thẳng giữa hai CEO đều đã thành công", một nguồn tin nắm tình hình DOGE nói với Wall Street Journal. "Ai cũng thấy rõ điều đó".

Doanh nhân Vivek Ramaswamy (trái) và tỷ phú Elon Musk. Ảnh: AFP

Vài ngày sau khi được ông Trump thông báo lựa chọn ngày 12/11/2024, ông Musk và ông Ramaswamay đều ngầm hiểu CEO Tesla sẽ chú trọng vào công nghệ và chi tiêu, còn doanh nhân bang Ohio nhắm đến các quy định và thủ tục hành chính của DOGE.

Họ liên lạc thông qua đại diện của nhau. Nhà đầu tư Brad Smith đại diện cho Ramaswamy, còn chủ tịch công ty Boring Steve Davis đại diện cho CEO Tesla. Đội ngũ của Ramaswamy tránh đề cập những điều mà ông Musk đã nêu trên X, một nguồn tin nói. Họ mang hai định hướng khác nhau, nhưng đều hướng tới mục tiêu chung.

Nhưng rạn nứt nhanh chóng xuất hiện, do chiến lược của hai bên không phù hợp với nhau.

Ramaswamy tiếp cận DOGE từ góc nhìn lập pháp, nghiên cứu cơ quan có thể dừng hoạt động mà không cần quốc hội phê chuẩn. Ông cho rằng DOGE giống như một viện chính sách, sẽ giúp tăng hiệu quả của chính phủ dựa trên những điều đã quy định trong luật.

Theo Washington Post, Ramaswamy được cho là người viết bài bình luận chung, ký tên ông và Musk, đăng trên Wall Street Journal hôm 20/11/2024 vạch ra tầm nhìn cho DOGE. Bài viết nêu ra "ba hình thức cải cách chính: bãi bỏ quy định, cắt giảm hành chính và tiết kiệm chi phí".

Ông Musk không quan tâm đến những quy trình đó, mà thích làm việc từ "khía cạnh công nghệ trên hết", tức sử dụng sức mạnh công nghệ và khai thác dữ liệu, để giúp DOGE đạt mục tiêu, theo một nguồn tin. "Đây là hai tầm nhìn đối lập nhau".

CEO Tesla cho rằng DOGE nên hoạt động giống như một đội ngũ nhỏ thuộc chính phủ, từ đó có thể tiếp cận những thông tin nhạy cảm và tránh những nỗ lực pháp lý nhằm buộc ban này phải công bố nội dung họp.

Đội ngũ cố vấn của ông Musk và ông Ramaswamy cũng có khác biệt. CEO Tesla tìm kiếm các nhân tài trong đế chế kinh doanh của mình cho nhiệm vụ mới, bố trí "trung tâm chỉ huy" tại văn phòng SpaceX tại Washington, chú tâm nghiên cứu về sáng kiến cho DOGE.

Trong khi đó, Ramaswamy chỉ có nhóm cố vấn và nhân viên ít ỏi làm việc từ quê nhà Ohio. Hầu hết báo cáo cho ông khi cần thiết, thay vì có kế hoạch cụ thể.

Musk và Ramaswamy còn được cho là ngầm cạnh tranh xem ai mới là lãnh đạo thực sự của DOGE. CEO Tesla dường như có vị trí "cao hơn" vì thường xuyên hiện diện cạnh ông Trump.

"Tôi không nghĩ Vivek sẽ ký vào những tài liệu mà không liệt kê ông ấy là đồng lãnh đạo", một nguồn thạo tin nói. "Tất cả để đảm bảo họ là lãnh đạo ngang nhau".

Căng thẳng bùng nổ khi ông Ramaswamy có bài đăng trên X liên quan H1B, visa không định cư do chính phủ Mỹ cấp, cho phép các công ty tuyển dụng lao động nước ngoài có trình độ chuyên môn cao để làm việc tại Mỹ trong khoảng thời gian nhất định.

Musk và Ramaswamy đều ủng hộ H1B, yếu tố dẫn đến tranh cãi nội bộ giữa CEO Tesla và nhóm ủng hộ chủ trương "Biến nước Mỹ vĩ đại trở lại" (MAGA) của ông Trump, phe muốn hủy bỏ loại visa này.

Trong bài đăng dài ngày 26/12/2024, ông Ramaswamy chỉ trích nền văn hóa Mỹ vì "tôn sùng sự tầm thường hơn sự xuất sắc", như chú ý đến "nữ hoàng dạ hội" hơn nhà vô địch Olympic toán, dẫn đến không tạo ra được những kỹ sư giỏi nhất. Đây là một phần lý do khiến các công ty công nghệ thuê lao động nước ngoài.

Bài đăng khiến một số đồng minh đảng Cộng hòa của ông Trump càng thêm phẫn nộ. "Ramaswamy đã cắt mọi đường lui và còn vạ lây Elon", một chiến lược gia đảng Cộng hòa thân cận với đội ngũ cố vấn của ông Trump nói với Politico. Ba nguồn tin hiểu Musk cho biết CEO Tesla gần đây nêu rõ ông muốn Ramaswamy rời DOGE.

CBS News đưa tin giữa Ramaswamy và đội ngũ nhân viên tương lai của DOGE cũng có rạn nứt. Những người thân cận với ông Musk đã "âm thầm hạ bệ" Ramaswamy suốt nhiều tuần vì doanh nhân Ohio không muốn làm việc nặng nhọc.

Ramaswamy đến ngày 18/1 vẫn khẳng định với các thân tín rằng ông chủ động tham gia DOGE, soạn các sắc lệnh hành pháp. Nhưng một nguồn tin cho biết doanh nhân này gần như không làm gì cho DOGE kể từ đầu tháng 12/2024.

Ông Vivek Ramaswamy (trái), ông Elon Musk (phải) và hạ nghị sĩ Kat Cammack tại quốc hội Mỹ ngày 5/12/2024. Ảnh: AFP

Một nguồn tin hiểu Ramaswamy nói ông và Musk vẫn có quan hệ tốt. Doanh nhân Ohio cũng không thể tranh cử thống đốc bang và đồng lãnh đạo DOGE cùng lúc. Ông Trump đưa DOGE vào cơ cấu chính phủ phần nào sẽ ảnh hưởng đến nỗ lực tranh cử thống đốc bang.

"Ông ấy không thể là ứng viên đáng tin cậy nếu là thành viên chính quyền liên bang", nguồn tin nói.

Ramaswamy từ chối bình luận về thông tin có bất đồng với Musk. Hai doanh nhân vẫn xuất hiện cùng nhau tại lễ nhậm chức của ông Trump ngày 20/1. Sáng cùng ngày, Ramaswamy đã đăng ảnh ông và Musk bắt tay nhau trên X.

"Một khởi đầu mới", ông viết.

Như Tâm (Theo Politico, WSJ, Washington Post)