Lính Congo giao tranh với phiến quân, hơn 700 người chết

Quân đội CHDC Congo giao tranh với phiến quân M23 được Rwanda hậu thuẫn suốt một tuần qua, khiến hơn 700 người thiệt mạng.

Phiến quân M23, với sự hậu thuẫn của Rwanda, ngày 26/1 mở đợt tấn công quy mô lớn vào miền đông Cộng hòa Dân chủ Congo. Sau khi chiếm được Goma, thành phố lớn nhất ở miền đông Congo, nơi có nhiều mỏ vàng, coltan và thiếc, nhóm vũ trang người Tutsi này mở đợt tấn công nhằm về hướng Bukavu và đạt một số bước tiến.

Jean-Jacques Purusi Sadiki, tỉnh trưởng Nam Kivu của CHDC Congo, ngày 1/2 thông báo quân chính phủ nước này cùng các đồng minh, trong đó có nước láng giềng Burundi, đã chặn được đợt tiến công của phiến quân M23 và giành lại một số làng.

Một nguồn tin cho biết lực lượng khoảng 1.500 người, gồm binh sĩ CHDC Congo, Burundi và dân quân địa phương đã được triển khai để bảo vệ thị trấn Nyabibwe, cách thành phố Bukavu khoảng 50 km về phía bắc.

Stephane Dujarric, phát ngôn viên của Tổng thư ký Liên Hợp Quốc, cho biết hơn 700 người thiệt mạng và 2.800 người bị thương vì các cuộc giao tranh giữa quân đội CHDC Congo và phiến quân trong tuần qua.

Vị trí thành phố Goma và Bukavu của CHDC Congo. Đồ họa: Economist

Jean-Pierre Lacroix, lãnh đạo lực lượng gìn giữ hòa bình của LHQ, cho biết tình hình ở thành phố Goma nhìn chung đã ổn định, điện nước được khôi phục, dù thành phố vẫn trong tình trạng căng thẳng và bất ổn.

Đường băng của sân bay ở Goma bị hư hại và không còn hoạt động. Lực lượng gìn giữ hòa bình LHQ tại địa phương đang bảo vệ lượng lớn dân thường tại các căn cứ của họ, ông Lacroix nói.

Các điều tra viên LHQ ngày 30/1 cho biết có thông tin về việc quân đội Rwanda vượt biên vào CHDC Congo và tiến quân theo hướng Bukavu. Rwanda không bình luận về điều này, song trước đó họ bác bỏ thông tin điều hàng nghìn binh sĩ và phương tiện chiến đấu vào nước láng giềng để hỗ trợ phiến quân M23.

Phiến quân M23 tại thành phố Goma, CHDC Congo ngày 30/1. Ảnh: Reuters

Phiến quân M23 có khoảng 6.000 thành viên được huấn luyện bài bản và trang bị đầy đủ vũ khí. Nhóm này bắt đầu hoạt động từ tháng 5/2012 tới nay và được Rwanda hậu thuẫn.

Xung đột leo thang ở miền đông CHDC Congo khiến nhiều quốc gia và tổ chức quốc tế chỉ trích Rwanda. "Nguy cơ xung đột lan rộng ở khu vực đang hiện hữu", một quan chức ngoại giao châu Phi ngày 31/1 cảnh báo. "Quân đội CHDC Congo cùng Burundi đã giao tranh với lực lượng Rwanda".

Burundi điều quân tới hỗ trợ CHDC Congo theo yêu cầu của nước này. Một quan chức Burundi nói nước này đã điều khoảng 8.000-10.000 quân tham gia sứ mệnh hỗ trợ nước láng giềng.

LHQ cảnh báo giao tranh giữa quân đội Burundi và Rwanda ở CHDC Congo làm tăng nguy cơ xảy ra chiến tranh trong khu vực, giống như cuộc chiến năm 1996-2003 khiến hàng triệu người thiệt mạng, chủ yếu do đói và bệnh tật.

Đại sứ Pháp tại LHQ Nicolas de Riviere thông báo nước này sẽ đề xuất dự thảo nghị quyết lên Hội đồng Bảo an để gây sức ép buộc Rwanda cùng nhóm M23 rút quân. Mỹ, Anh và Pháp kêu gọi chấm dứt giao tranh ở CHDC Congo và tìm cách buộc Tổng thống Rwanda Paul Kagame chấm dứt hỗ trợ cho M23.

Giới chuyên gia nhận định việc các cường quốc thế giới miễn cưỡng giải quyết xung đột tại CHDC Congo và gây sức ép với Rwanda, cùng với tình hình thực địa và loạt vấn đề toàn cầu khác sẽ làm phức tạp thêm nỗ lực đối phó quân nổi dậy của CHDC Congo cùng đồng minh.

Nguyễn Tiến (Theo Reuters, AP, CNN)