Kỳ tài đất Việt: Nữ thi sĩ duy nhất cả gan thay chồng thăng đường xử án
Theo cuốn Danh nhân Hà Nội, Bà Huyện Thanh Quan tên thật là Nguyễn Thị Hinh (1805-1848), người làng Nghi Tàm, thuộc tổng Thượng, huyện Vĩnh Thuận (nay là phường Quảng An, quận Tây Hồ, Hà Nội). Sinh ra trong gia đình nhà nho nên từ bé, Nguyễn Thị Hinh được tiếp xúc với văn chương và sớm bộc lộ năng khiếu văn học.
Học vấn và tài năng thi ca, đức độ của bà Nguyễn Thị Hinh nổi tiếng đến mức, vua Minh Mạng (có sách ghi vua Tự Đức) mời về kinh đô Huế giữ chức Cung trung giáo tập để dạy học cho các công chúa, cung phi trong hoàng tộc.
Sau này bà Nguyễn Thị Hinh kết hôn với Lưu Nguyên Ôn, quan tri huyện Thanh Quan nên từ đó người ta gọi bà là Bà Huyện Thanh Quan.
Bà Huyện Thanh Quan được mệnh danh là nữ thi sĩ tài hoa, nhà giáo nức tiếng đất Thăng Long. (Ảnh minh hoạ)Nhiều tài liệu lịch sử ghi chép về việc Bà Huyện Thanh Quan tự ý thăng đường xử án thay chồng khi có người đến thưa kiện. Theo sách Mười phụ nữ huyền thoại Việt Nam, một hôm, gặp lúc ông huyện Lưu Nguyên Ôn đi vắng, có người phụ nữ tên Nguyễn Thị Đào đưa đơn xin bỏ chồng vì chồng yêu một người khác mà đối xử tệ bạc với mình. Bà huyện liền phê vào đơn 4 câu thơ Nôm:
"Phó cho con Nguyễn Thị Đào
Nước trong leo lẻo cắm sào đợi ai
Chữ rằng: Xuân bất tái lai
Cho về kiếm chút kẻo mai nữa già"
Sau đó, người chồng của cô này kiện lên quan trên, nghe nói vì việc này mà Ông Huyện Thanh Quan bị giáng chức.
Lần khác, một ông Cống sĩ mới thi đỗ, đệ đơn xin làm thịt trâu để ăn khao trả nợ miệng. Theo quy định triều đình khi ấy, lúc đang mùa màng cày cấy không được mổ trâu làm ảnh hưởng đến sức kéo của nhà nông. Nể ông Cống sĩ tân khoa, lại cũng muốn nhân dịp đùa vui bằng văn chương, bà liền cầm bút phê vào đơn hai câu bằng chữ Nôm rằng:
"Người ta thì chẳng được đâu
Ừ thì ông Cống làm trâu thì làm"
Biết bà huyện dùng chữ nghĩa để lỡm mình, nhưng đã được như sở nguyện, ông Cống vui vẻ ra về.
Bà Huyện Thanh Quan nổi tiếng là nữ thi sĩ tài năng. Đến nay, vẫn còn rất nhiều tác phẩm thơ Nôm của bà được lưu lại như: Qua Đèo Ngang, Chiều hôm nhớ nhà, Thăng Long thành hoài cổ, Qua chùa Trấn Bắc, Nhớ nhà, Tức cảnh chiều thu…
Thơ của bà mang đậm chất lãng mạn, trữ tình. Bà thường viết về thiên nhiên, cảnh vật, con người với những cảm xúc sâu lắng. Dù không quá nhiều, nhưng những bài thơ của Bà Huyện Thanh Quan để lại dấu ấn sâu đậm trong lòng người đọc, góp phần làm phong phú kho tàng văn học Việt Nam.
Giáo sư Dương Quảng Hàm từng ca tụng về tài năng thi phú của Bà Huyện Thanh Quan như sau: "Những bài thơ Nôm của bà phần nhiều là tả cảnh, tỏ tình, nhưng bài nào cũng hay và tỏ ra bà là một người có tính tình đoan chính, thanh tao, một người có học thức thường nghĩ ngợi đến nhà, đến nước. Lời văn rất trang nhã, điêu luyện".
Sau khi chồng qua đời vào năm 1847, Bà Huyện Thanh Quan xin vua cho về quê và cùng các con sống ở làng Nghi Tàm đến cuối đời. Mộ phần của bà hiện nay ở làng Nghi Tàm ngày ngày vẫn có người hương khói.
'Chiếc khiên' bảo vệ nền tảng tư tưởng từ xa
13:00 27/10/2025Với lợi thế được đào tạo bài bản ở các nước tiên tiến, có kinh nghiệm thực tiễn, làm việc trong môi trường khoa học - công nghệ phát triển cao, đặc biệt có quan hệ sâu rộng ở nước sở tại cũng như trên thế giới, trí thức kiều bào ở nước ngoài là lực lượng quan trọng và cần được chăm sóc đặc biệt, trở thành “chiếc khiên” bảo vệ nền tư tưởng của Đảng.
Cầm 7 sổ đỏ được phường cấp, cụ ông mừng vui ra mặt
09:45 27/10/2025Một phường ở Đà Nẵng tổ chức trao 24 giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, quyền sở hữu nhà ở và tài sản gắn liền trên đất cho người dân sau khi thực hiện mô hình chính quyền 2 cấp, người dân phấn khởi.
Bắt hai kẻ dùng súng tự chế bắn vỡ kính ô tô trên cao tốc Hải Phòng - Hạ Long
23:00 26/10/2025Ngày 23/9, Công an tỉnh Quảng Ninh thông tin kết quả điều tra vụ việc nhiều ô tô di chuyển trên cao tốc Hải Phòng - Hạ Long bị bắn vỡ kính, đe dọa nghiêm trọng an toàn giao thông. Theo đó, Phòng Cảnh sát hình sự Công an tỉnh đã bắt giữ 2 đối tượng có hành vi “Tàng trữ, sử dụng trái phép vũ khí quân dụng dạng súng hơi tự chế” bắn vào nhiều ô tô đang lưu thông trên tuyến cao tốc Hải Phòng - Hạ Long. Trước đó, vào khoảng 22h ngày 14/9, trên mạng xã...
Phát động cuộc thi tìm hiểu pháp luật về sử dụng năng lượng tiết kiệm, hiệu quả
23:00 26/10/2025Cuộc thi nhằm tuyên truyền về pháp luật sử dụng năng lượng tiết kiệm và hiệu quả tới người dân, đặc biệt là giới trẻ, với thông điệp “Tiết kiệm điện thành thói quen.”
Khoảnh khắc bảo vệ chung cư lao xuống dòng nước xiết cứu 2 mẹ con ở Đà Nẵng
23:00 26/10/2025Một người phụ nữ chở con nhỏ bị nước lũ cuốn ngã xe giữa đường ngập ở Đà Nẵng. Giữa thời điểm sinh tử, bảo vệ chung cư gần đó đã kịp thời lao xuống cứu hai mẹ con thoát khỏi dòng nước xiết.
Cảnh báo nguy cơ bị lừa khi mua bán vé ‘Hạ Long Concert 2025’
23:00 26/10/2025Công an tỉnh Quảng Ninh cho hay đã phát hiện một số người dùng nhiều căn cước công dân để đăng ký nhận vé mời “Hạ Long Concert 2025”, sau đó rao bán trên mạng xã hội nhằm trục lợi.
Quân khu 5 đón nhận Huân chương Hồ Chí Minh, mãi xứng đáng với truyền thống anh hùng
13:45 26/10/2025Đà Nẵng - Quân khu 5 đón nhận Huân chương Hồ Chí Minh, khẳng định bản lĩnh “Bộ đội Cụ Hồ” thời kỳ mới.
Nuốt gần 100 viên nam châm nhỏ, bé trai 13 tuổi phải cắt ruột để cứu mạng
07:45 26/10/2025Một cậu bé 13 tuổi ở New Zealand vừa phải trải qua ca phẫu thuật khẩn cấp sau khi nuốt gần 100 viên nam châm nhỏ, trò 'thí nghiệm vui' tưởng vô hại nhưng suýt cướp đi mạng sống của em.
Một trường bất ngờ tăng điểm chuẩn sau khi công bố
20:00 24/10/2025Gần 18h ngày 23/8, Đại học Thủ Đô Hà Nội bất ngờ công bố điểm trúng tuyển theo phương thức xét điểm thi tốt nghiệp THPT đối với thí sinh sử dụng tổ hợp C00 để xét tuyển vào 10 ngành. Mức điểm của những ngành này dao động từ 25,41-28,13. Điều đáng chú ý là từ trước đó, vào 9h cùng ngày, trường đã công bố điểm chuẩn của 10 ngành này với mức từ 24,66-27,38. Như vậy, điểm chuẩn mới đã tăng 0,75 so với thông báo cũ. Độc giả có thể so sánh mức điểm...
