Kỳ tài đất Việt: Người nắm giữ bí mật nỏ thần, khiến giặc phương Bắc khiếp sợ

Người được nhắc đến chính là tướng quân Cao Lỗ.

Cao Lỗ Vương mang họ Cao, tên Lỗ, một số tài liệu gọi tên là Thông (quê xã Cao Đức, huyện Gia Bình, nay thuộc tỉnh Bắc Ninh). Ông vốn người thông minh, hiếu học, văn võ hơn người và được người dân địa phương tôn làm Đô Lỗ.

Theo Đại Việt sử ký toàn thư, Thục Phán sau khi thống nhất đất nước, lấy hiệu An Dương Vương, đổi tên nước Văn Lang thành Âu Lạc (trị vì từ năm 257-208 TCN), đóng đô ở Cổ Loa (nay thuộc huyện Đông Anh, Hà Nội). Thời gian đầu dựng nước, An Dương Vương gặp nhiều khó khăn, phải ra chiếu cầu hiền tài.

Cao Lỗ được giao việc thiết kế, xây dựng thành Cổ Loa. Thành xây xong, ông lại chế tạo nỏ thần - một kỳ công về kỹ thuật quân sự thời cổ, góp phần quan trọng trong việc chống giặc ngoại xâm, bảo vệ đất nước.

Tương truyền, nỏ thần do Cao Lỗ chế tạo cực mạnh, có thể bắn hàng trăm mũi tên mỗi lần, tiêu diệt hàng trăm tên giặc. Vũ khí này được gọi là Linh Quang thần nỏ.

Hàng vạn quân sĩ Âu Lạc, dưới sự chỉ đạo của ông ngày đêm luyện tập, làm chủ vũ khí lợi hại này. Sau An Dương Vương trao cho Cao Lỗ làm tướng quân, giữ trọng trách trấn giữ của Bắc - cửa xung yếu nhất của kinh thành Cổ Loa.

Theo sách Thủy kinh chú, năm 207 TCN, Triệu Đà đem quân xâm lược Âu Lạc. Chính đội quân cung nỏ thiện chiến của tướng quân Cao Lỗ làm khiếp đảm những cánh quân của Triệu Đà khi xâm phạm nước ta.

Sau nhiều lần thất bại, Triệu Đà dùng kế nội gián bằng cuộc kết hôn giữa con trai Trọng Thủy với con gái của vua An Dương Vương là Mỵ Châu. Thông qua con trai, Triệu Đà nắm được bí mật quân sự của nước Âu Lạc, lợi dụng cơ hội đánh cắp nỏ thần rồi bất ngờ tấn công, buộc An Dương Vương tự tử.

Trước đó, nhìn rõ quỷ kế mưu của Triệu Đà, nhiều tướng lĩnh, trong đó có Cao Lỗ đã can An Dương Vương nhưng nhà vua không nghe, thậm chí còn đối xử bạc bẽo với Cao Lỗ. Trước khi rời bỏ triều đình, Cao Lỗ nhắc vua: "Giữ được nỏ thần thì giữ được nước, mất nỏ thần là mất nước". Đến khi nghe tin Triệu Đà tấn công, Cao Lỗ quay lại kinh thành để bảo vệ vua và hy sinh trên mảnh đất Cổ Loa.