Khi người thân trong hình ảnh không thực sự biến mất

Trong dự án 'Hướng động, hệ quả của ký ức bị xáo trộn', nhiếp ảnh gia Như Xuân Hứa tái hiện ký ức theo góc nhìn mới, làm mờ ranh giới giữa thực và hư cấu.

Nhiếp ảnh gia Như Xuân Hứa

Trong hai ngày 21 và 22-2, Trường Đại học Fulbright Việt Nam tổ chức hội thảo chuyên đề "Cảm thấu nhiếp ảnh: Việt Nam và các góc nhìn nhiếp ảnh quốc tế mới" nhằm tìm hiểu vai trò của nhiếp ảnh trong xã hội Việt Nam đương đại.

Tại hội thảo, nhiếp ảnh gia Như Xuân Hứa có buổi nói chuyện về dự án Hướng động, hệ quả của ký ức bị xáo trộn (2017-2021) khám phá sức mạnh và sự biến đổi của ký ức thông qua ảnh lưu trữ gia đình được can thiệp kỹ thuật số.

Như Xuân Hứa khám phá sự biến đổi của ký ức

Vào năm 2017-2021, nhiếp ảnh gia Như Xuân Hứa đã khám phá sức mạnh của ký ức trong một tác phẩm mang tên Tropism, Consequences of a displaced memory (tạm dịch: Hướng động, hệ quả của ký ức bị xáo trộn).

Theo tạp chí i-D, Hướng động, hệ quả của ký ức bị xáo trộn của Như Xuân Hứa là bộ sưu tập những bức ảnh về gia đình của chính cô sau khi được xử lý kỹ thuật số.

Những họ hàng không rõ khuôn mặt, những hình bóng mờ nhạt càng làm nổi bật sự mơ hồ của quá khứ và tính huyễn hoặc của ký ức xưa.

Dựa trên việc quan sát các bức ảnh lưu trữ của gia đình được thu thập từ năm 2016 đến 2019, tác phẩm của Như Xuân Hứa đặt câu hỏi về hiệu ứng phân tán theo thời gian và ý nghĩa của ký ức được thừa hưởng.

Trong mỗi bức ảnh, người thân và các đồ vật dường như bị pha loãng thành các đường nét và màu sắc trừu tượng nhưng không bao giờ thực sự biến mất. Quá trình thực hiện này là một sự can thiệp mang tính bản năng và nỗ lực để truyền tải ấn tượng sống động và tự phát của bức ảnh. Điều đó thực chất là một cuộc đối thoại với quá khứ.

Sử dụng ảnh lưu trữ để xây dựng câu chuyện mới

Với ảnh hưởng của văn hóa phương Tây khi lớn lên ở Pháp, cùng chủ nghĩa siêu thực từ các bức tranh của người cha khiếm thính, Như Xuân Hứa đã tạo ra một thế giới của riêng mình.

Thế giới ấy dựa trên một dạng thần thoại suy đoán lấy cảm hứng từ văn hóa đại chúng, diễn ngôn hư cấu, khoa học viễn tưởng, những câu chuyện thân mật, di sản tổ tiên và các cuộc trò chuyện với những người cô gặp trong cuộc sống.

Cô khám phá khái niệm về sự trung thực và dòng chảy vũ trụ bằng cách đưa một dạng sống có tri giác vào các bức ảnh, đồ vật và các sắp đặt của mình.

Nhiếp ảnh gia Như Xuân Hứa (thứ hai từ trái sang) chia sẻ tại sự kiện

Chia sẻ với Tuổi Trẻ Online, Như Xuân Hứa nói thêm về phương pháp sáng tác của mình:

"Những hình ảnh mà tôi chọn để làm ra tác phẩm là của người thân: cô, dì, chú, bác, bố mẹ... Trong đó, có những người mà tôi không có mối quan hệ quá gần gũi nhưng việc tôi sử dụng các bức ảnh của họ là thật.

Bởi vì tôi muốn lưu giữ sự kết nối của mình với gia đình. Và việc tách các hình ảnh của họ ra khỏi các bức ảnh hoàn thiện thì nó không phải là để xóa bỏ danh tính của họ mà để cho câu chuyện, lịch sử của họ được tự do và phân tán đi khắp nơi".

Như Xuân Hứa mong tác phẩm của mình có thể kể câu chuyện, được luân chuyển tự do và có cuộc đời của riêng mình.