Hàn Quốc tái thẩm vụ cựu tổng thống Park Chung-hee bị ám sát

Tòa án Hàn Quốc xem xét lại vụ án giám đốc tình báo Kim Jae-gyu bắn chết cựu tổng thống Park Chung-hee năm 1979 theo trình tự tái thẩm.

Quyết định được Tòa Thượng thẩm Seoul đưa ra hôm nay, 45 năm sau khi Kim Jae-gyu bị tử hình và 5 năm sau khi gia đình ông lần đầu đệ đơn xin xem xét lại vụ án.

Tướng Park Chung-hee lên nắm quyền sau cuộc đảo chính năm 1961, lật đổ chính phủ dân cử và thành lập chính quyền quân sự. Ông được coi là người đặt nền móng cho kinh tế Hàn Quốc phát triển, nhưng phe chỉ trích cho rằng ông đã ra lệnh bắt và tra tấn những người bất đồng chính kiến, sử dụng "bàn tay sắt" để lãnh đạo đất nước.

Ông bị giám đốc Cơ quan Tình báo Trung ương khi đó và cũng là trợ lý đáng tin cậy Kim Jae-gyu bắn chết trong bữa tối ngày 26/10/1979. Kim bị tòa án binh kết án tử hình vì giết người đứng đầu nhà nước với mục đích "phản loạn" và bị treo cổ vào tháng 5/1980.

Năm 2020, gia đình Kim đệ đơn lên tòa án đề nghị xem xét lại vụ án, cho rằng Kim ám sát tổng thống để "chấm dứt chế độ bạo ngược" của chính quyền Park, không phải để giành quyền lực, "hy sinh vì nhân dân, đất nước và nền dân chủ". Họ cũng cho rằng Kim bị tra tấn trong quá trình thẩm vấn và không được xét xử công bằng.

Kim Jae-gyu (áo trắng), trong phiên tòa với cáo buộc ám sát tổng thống Hàn Quốc Park Chung-hee năm 1979. Ảnh: Korea Herald

"Chúng tôi sẽ rà soát lại vụ án bằng cách xem xét hồ sơ điều tra từ năm 1980. Chúng tôi không chống lại cáo buộc Kim sát hại ông Park, vì đó là sự thật, mà đấu tranh để xóa án phản loạn", Lee Sang-hee, luật sư của gia đình Kim, cho hay.

Kim Jung-sook, em gái của Kim Jae-gyu, cho biết trong cuộc phỏng vấn hồi năm 2020 rằng hành động của anh trai bà không phải vì tư lợi. "Anh ấy đã bị tử hình mà không kể lại câu chuyện của mình", bà nói.

Trong phiên xét xử năm ngoái, luật sư An Dong-il, người bào chữa cho Kim trong phiên tòa đầu tiên diễn ra tháng 12/1979, đã làm chứng rằng quá trình tố tụng có sai sót nghiêm trọng.

"Bất cứ khi nào nhắc đến vụ án ngày 26/10, tôi đều nói đó không phải phiên tòa, mà là trò đùa. Ngay cả sau ngần ấy năm, tôi vẫn cảm thấy vô cùng xấu hổ và tức giận về những gì đã xảy ra", ông An nói.

Tòa đã phát một đoạn từ lời cuối cùng của Kim trước khi bị treo cổ, trong đó ông khẳng định không theo đuổi quyền lực mà hành động để từ phản đối chính quyền Park Chung-hee. "Mục đích của cuộc cách mạng ngày 26/10 là khôi phục nền dân chủ tự do và ngăn chặn đổ máu thêm", ông nói.

Park Chung-hee là một trong những tổng thống được yêu thích nhất trong lịch sử Hàn Quốc, nhưng cũng là lãnh đạo gây chia rẽ sâu sắc vì cách điều hành đất nước. Trong cuộc khảo sát năm 2019 của công ty thăm dò dư luận Gongjeong đối với 1.006 người trưởng thành, 46,1% người được hỏi coi ông là "người hùng lãnh đạo tăng trưởng kinh tế của đất nước", và cũng 46,1% phản đối cách lãnh đạo hà khắc của ông.

Ông Park Chung-hee và con gái Park Geun-hye bỏ phiếu ở Seoul năm 1977. Ảnh: AP

Vụ ám sát ông Park từ lâu đã trở thành chủ đề thu hút sự chú ý của công chúng ở Hàn Quốc. Nhiều bộ phim và phim truyền hình tập trung vào vụ ám sát ông, một phần vì sự việc đã khiến con gái của ông là Park Geun-hye và các anh chị em thành trẻ mồ côi.

Bà Park trở thành tổng thống Hàn Quốc năm 2013 và bị hạ bệ năm 2017 sau khi bị cáo buộc thông đồng với thân tín để nhận hàng chục tỷ won từ các tập đoàn lớn. Tòa án Tối cao Hàn Quốc hồi tháng 1/2021 tuyên y án 20 năm tù đối với bà. Bà Park phủ nhận mọi cáo buộc, nói vụ án nhằm vào bà mang động cơ chính trị.

Huyền Lê (Theo AFP, Korea Herald)