Giá đất tăng, cả nghìn căn hộ tái định cư bỏ hoang, chuyên gia hiến kế tránh lãng phí

Như Báo Lao Động đã phản ánh, hiện trên địa bàn TP Hà Nội có khoảng 10 khu nhà tái định cư với hàng nghìn căn hộ bỏ hoang, đang xuống cấp nghiêm trọng. Trong khi đó, nhiều người dân lại thiếu chỗ ở, gây bức xúc trong dư luận.

Nhà tái định cư bỏ hoang trở thành nơi trồng rau. Ảnh: Minh Hạnh

Theo ông Đỗ Văn Thạch – Tổng Giám đốc Dova Land (một công ty môi giới bất động sản tại Hà Nội), nhà tái định cư vốn là một chủ trương nhân văn, nhưng việc triển khai sai lệch đã khiến hàng nghìn căn hộ trở thành “nhà hoang” ngay giữa Thủ đô. Nhiều khu nhà ở xã hội tại Kiều Mai (quận Bắc Từ Liêm), Xuân La (Tây Hồ), Đền Lừ (Hoàng Mai)... rơi vào cảnh đìu hiu, không người ở. Nguyên nhân không chỉ đến từ vị trí xa trung tâm, mà còn do việc lựa chọn địa điểm thiếu cân nhắc.

Theo ghi nhận của phóng viên Báo Lao Động, ngoài những yếu tố thiết yếu như môi trường sống và điều kiện sinh hoạt, một số khu tái định cư còn nằm gần nghĩa trang hoặc các làng nghề ô nhiễm, nơi khói bụi và nước thải không được xử lý triệt để. Người dân dù có nhà mới vẫn không muốn đánh đổi môi trường sống an toàn vốn có của mình.

Thêm vào đó là tình trạng thiếu trường học, bệnh viện, chợ và hệ thống giao thông công cộng, khiến người dân – vốn đã bị di dời – lại tiếp tục bị chuyển đến nơi xa lạ và khó thích nghi. Thực trạng này khiến hàng loạt căn hộ tái định cư trở thành “nhà chết”, gây lãng phí lớn về ngân sách, đất đai và công sức của cả hệ thống.

Theo khảo sát của phóng viên, giá chung cư hiện nay tại quận Bắc Từ Liêm dao động từ 35 - 40 triệu đồng/m²; tại các quận Tây Hồ, Long Biên và Hoàng Mai từ 50 - 55 triệu đồng/m². Trong khi đó, hàng nghìn mét vuông nhà tái định cư đang bị bỏ hoang hàng chục năm, xuống cấp từng ngày.

Các chuyên gia cho rằng, giải pháp không nằm ở việc xây thêm, mà là cần xem xét lại cách lựa chọn vị trí, gắn kết quy hoạch với nhu cầu thực tế đời sống và mạnh dạn chuyển đổi công năng những khu nhà bỏ hoang thành nhà ở xã hội hoặc cho thuê thương mại phù hợp.

Do bỏ hoang hàng chục năm nên phần lớn các nhà tái định cư đều xuống cấp. Ảnh: Hữu Chánh

Phó Chủ tịch Câu lạc bộ Bất động sản Hà Nội – ông Nguyễn Thế Điệp cho rằng, nguyên nhân chính đến từ chất lượng công trình không đảm bảo, quy hoạch và kế hoạch sử dụng đất không đúng tiến độ, dẫn đến tình trạng “xây xong rồi để không”. “Nếu vướng cơ chế, cần điều chỉnh kịp thời. Nếu cần thiết, nên tổ chức đấu giá, đấu thầu để đầu tư các khu nhà mới. Đồng thời, cần có chế tài xử lý nghiêm trách nhiệm các cá nhân, tập thể để xảy ra lãng phí tài sản công”, ông Điệp nêu rõ.

Liên quan đến vấn đề này, trao đổi với phóng viên Báo Lao Động, luật sư Nguyễn Đức Toàn (Công ty Luật Vimax Asia, Đoàn Luật sư TP Hà Nội) cho rằng, trước khi phê duyệt dự án đầu tư, cần có quy trình đánh giá nhu cầu thực tế và gắn với quy hoạch tổng thể.

Để khắc phục tình trạng này, chính quyền TP Hà Nội có thể cho người dân có nhu cầu thuê nhà tái định cư trong một thời hạn nhất định, vừa đảm bảo khai thác hiệu quả tài sản nhà nước, vừa phục vụ mục tiêu an sinh xã hội.

Khu nhà ở tái định cư cạnh nghĩa trang. Ảnh: Hữu Chánh

Cùng với đó, trong thời gian chờ điều chỉnh chính sách phù hợp, cần tính đến phương án chuyển đổi công năng để bán cho các đối tượng đủ điều kiện mua nhà ở xã hội, đảm bảo quyền lợi cho người lao động, đồng thời tránh thất thoát tài nguyên và nguồn lực tài chính của Nhà nước.