Độc đáo lễ hội cúng rừng
Người Mông xã Nà Hẩu, huyện Văn Yên, tỉnh Yên Bái quan niệm ‘rừng là cha, đất là mẹ’ nên bao đời nay thực hành lễ cúng rừng với lời thề giữ rừng, bảo vệ rừng thiêng liêng.
Lễ cúng giữa rừng thiêng thôn Bản Tát, xã Nà Hẩu, huyện Văn Yên, tỉnh Yên Bái - Ảnh: BTCNgay sau khi vui mừng đón bằng chứng nhận Di sản văn hóa phi vật thể quốc gia với Lễ cúng rừng người Mông xã Nà Hẩu, ngày 27-2, nhân dân địa phương đã thực hiện Lễ cúng rừng linh thiêng và độc đáo tại ba khu rừng thiêng của ba thôn trong xã là Bản Tát, Trung Tâm, Ba Khuy.
Cúng rừng - nghi lễ quan trọng và lớn nhất trong năm
Lễ cúng rừng của người Mông xã Nà Hẩu, tiếng Mông gọi là "tri lồng", nghĩa là "cúng rừng", ngoài ra còn có tên khác là Tết rừng.
Nà Hẩu nằm trong vùng lõi của Khu bảo tồn thiên nhiên Nà Hẩu, nơi có gần 100% đồng bào Mông sinh sống, được biết đến với đặc điểm riêng biệt của một vùng đất "làng trong rừng, rừng trong làng".
Đoàn rước vào rừng cúng rừng - Ảnh: BTCTheo thầy mo Sùng A Sềnh, trước đây người Mông có tập tục du canh du cư nên rừng luôn là mái nhà đối với đồng bào.
Người Mông truyền nhau câu ca "Sống rừng nuôi, chết rừng chôn". Với người Mông, giữ rừng đầu nguồn, rừng thiêng đã thành lệ của bản.
Cộng đồng người Mông sống ở xã Nà Hẩu hiện nay di chuyển từ hai huyện Si Ma Cai và Bắc Hà, tỉnh Lào Cai về từ năm 1979.
Lễ cúng rừng thực hiện từ năm đó, duy trì đầy đủ các nghi lễ như khi cộng đồng còn sinh sống ở địa bàn cũ.
Cứ vào ngày cuối cùng của tháng Giêng âm lịch hằng năm đồng bào lại cúng rừng tại khu rừng cấm của 3 thôn trong xã là Bản Tát, Trung Tâm, Ba Khuy, nơi có những cây táu cổ thụ cao đẹp nhất.
Thầy mo thực hiện nghi lễ cúng thần rừng - Ảnh: T.ĐIỂUThiêng liêng lời thề bảo vệ rừng
Lễ vật cho lễ cúng rừng gồm một con lợn đen tuyển chọn kỹ lưỡng; một con gà trống (lấu ca) màu trắng, một con gà mái (pù ka) lông màu vàng hoặc màu đen. Một dải vải trắng do thầy mo giữ.
Xôi (mó plẩu) nhiều màu trắng, vàng, tím, đỏ… (ít nhất 3 màu). Rượu (chớ) 6 chén đựng bằng ống nứa, trong đó 4 chén đặt ở bàn thờ thần rừng, 2 chén nứa đặt ở phiến đá thờ vợ thần rừng; tiền, vàng mã, nến, hương…
Đôi gà lễ ở phiến đá thờ vợ thần rừng - Ảnh: T.ĐIỂUSáng sớm, nhân dân trong các thôn bản đã chuẩn bị cho việc rước lễ vật thường từ nhà cộng đồng hoặc từ nhà thầy cúng đến địa điểm khu vực cúng rừng ở các thôn.
Đoàn rước lễ có thầy cúng (thờ tri lồng), thầy phụ lễ (thờ tri thớ tỷ) mang đôi gà, 2 (hoặc 4) thanh niên nam khênh lợn, ban tự quản mang hương, vàng mã, giấy, lễ vật và rượu tham gia đoàn rước cùng các nam nữ hát, múa khèn, múa gậy sênh tiền. Cuối cùng là nhân dân trong thôn cùng du khách thập phương.
Sau khi công tác chuẩn bị đã xong thầy mo (thầy cúng) bắt đầu thổi một hồi tù và, báo hiệu lễ cúng bắt đầu. Đầu tiên là lễ cúng sống gà, lợn, sau đó là lễ cũng chín.
Sau khi kết thúc nghi lễ cúng, tại vạt rừng đã được chuẩn bị trước, đồng bào Mông ở Nà Hẩu cùng các cấp chính quyền của xã, huyện Văn Yên phát động trồng cây và hô vang lời thề bảo vệ rừng.
Đặc biệt trong ba ngày cấm rừng sau lễ cúng người dân sẽ không khai thác bất cứ sản vật gì từ rừng, không thả rông gia súc, không phơi quần áo ngoài trời, không xay ngô, giã gạo…
Chủ lễ cũng thông báo trong ba ngày cấm rừng mà người dân phát hiện ra một ai đó vi phạm những điều cấm đã được cam kết thì sẽ bị phạt cúng lại một con lợn, một đôi gà, mời thôn hoặc cả làng ăn cùng.
Người dân xem nghi lễ cúng rừng rất trật tự, không chút xô đẩy - Ảnh: T.ĐIỂU
Những chú bé Mông chăm chú xem cúng thần rừng - Ảnh: T.ĐIỂUSau lời thề bảo vệ rừng, nhân dân trong thôn cùng bầu tổ hòa giải và tổ tự quản bảo vệ rừng của năm mới.
Tổ tự quản sẽ theo dõi hoạt động của dân bản trong suốt năm, kịp thời nhắc nhở những hộ vi phạm việc cấm rừng, thực hiện nhiệm vụ hòa giải tại thôn xóm.
Xong xuôi, người dân trải lá dọn mâm ra ăn cỗ, hoặc dựng bàn ghế bằng tre tươi như Bản Tát làm. Tiệc ăn uống vui đến cuối ngày mới tan, sau đó ăn Tết trong ba ngày nữa.
Người dân địa phương cúng thần rừng sau khi thầy mo cúng xong - Ảnh: T.ĐIỂU
Ngoài phần cúng lễ còn có phần hội vui chơi nhảy múa - Ảnh: T.ĐIỂU
Ăn cỗ cúng rừng ngay bìa rừng - Ảnh: T.ĐIỂU
10 dấu hiệu sớm cảnh báo ung thư ở nam giới
02:45 30/07/2025Ngoài các dấu hiệu như mệt mỏi, sụt cân, nam giới nên đi khám sớm khi bị khó tiểu, máu trong tinh dịch, đau vùng kín, ho dai dẳng.
Axit folic không gây ung thư
20:00 27/07/2025Hãng tin AFP công bố bài viết kiểm chứng các tin đồn trên mạng xã hội, khẳng định không có bằng chứng cho thấy axit folic gây ung thư.
Gửi em, người con gái đặc biệt
20:00 27/07/2025Anh là người sống hơi chậm, thích đọc sách giấy hơn lướt mạng, thích một bữa cơm nhà hơn tiệc buffet.
Đổ mồ hôi có thể khiến khách bị kiểm tra an ninh ở sân bay
19:45 27/07/2025Vào mùa hè, mồ hôi có thể khiến máy quét an ninh nhận diện sai, làm hành khách bị kiểm tra bổ sung dù không mang vật cấm.
Thầy giáo tìm bạn gái yêu trẻ con
18:45 27/07/2025Mình ở Sài Gòn từ năm 2023, sinh năm 1990, cao 1m63, da ngăm đen, là giáo viên trường THPT công lập.
Đồng hành với bà con vùng sâu
21:45 25/07/2025TP - Tại vùng sâu, vùng đồng bào dân tộc thiểu số (DTTS) Lâm Đồng, Gia Lai, Đắk Lắk, nơi dịch vụ công trực tuyến còn xa lạ với nhiều người dân, những thanh niên tình nguyện đang lặng lẽ góp sức. Họ không chỉ hỗ trợ kê khai, tra cứu, cài đặt ứng dụng định danh mà còn là cầu nối giữa người dân và chính quyền.
Công dụng ít biết của gương trong thang máy
21:45 25/07/2025Gương trong thang máy giúp giảm lo âu, tăng an toàn và tạo cảm giác thời gian trôi nhanh hơn trong không gian kín.
Quán cà phê ở TP HCM hút người trẻ nhờ capybara, gấu mèo
10:45 25/07/2025Quán cà phê tại phường Vườn Lài thu hút hàng trăm lượt khách mỗi ngày nhờ sự xuất hiện của những con capybara và gấu mèo Bắc Mỹ.
Cứu sống nam thanh niên bị đâm thủng tim ở TPHCM
05:45 24/07/2025TPHCM - Các bác sĩ đã cấp cứu thành công, cứu sống một thanh niên bị đâm xuyên ngực, thủng tim.
