Đại biểu Quốc hội: Có cách quản lý để tránh đô la hóa, “chảy máu” tài chính

Về thành lập Trung tâm tài chính quốc tế, đại biểu Quốc hội cho rằng đây là “cuộc chơi” dành cho những người có tiềm lực tài chính mạnh. Vì vậy, hệ sinh thái tài chính phải thật sự đồng bộ, rõ ràng.

Đại biểu Quốc hội TP Hồ Chí Minh Trương Trọng Nghĩa phát biểu tại hội trường. (Ảnh: TTXVN)

Chiều 12/6, thảo luận tại hội trường về dự thảo Nghị quyết của Quốc hội về Trung tâm tài chính quốc tế tại Việt Nam, các ý kiến đều nhấn mạnh sự cần thiết xây dựng trung tâm để thu hút nguồn lực cho đầu tư, nâng tầm vị thế của Việt Nam trong mạng lưới tài chính toàn cầu, song cần có cơ chế kiểm soát nhằm tránh tình trạng vàng hóa, đô la hóa…

Đại biểu Quốc hội thành phố Hà Nội Hoàng Văn Cường đề xuất các cơ chế vượt trội để thu hút các nhà đầu tư vào Trung tâm tài chính quốc tế tại Việt Nam. (Ảnh: Minh Đức/TTXVN)

Đầu tư dàn trải sẽ rất rủi ro

Với tinh thần “bàn làm không bàn lùi” đại biểu Trương Trọng Nghĩa (đoàn Thành phố Hồ Chí Minh) so sánh việc thành lập và vận hành Trung tâm tài chính quốc tế giống như bước vào “chuyến hải hành ra khơi” mà chúng ta chưa từng trải qua, trong khi các Trung tâm trên thế giới ra đời hàng trăm năm trước, tác động và hậu quả của nó rất lâu dài và sâu sắc cho đất nước. Hơn nữa, “chúng ta vừa đóng tàu vừa ra khơi” nhưng lại không có kinh nghiệm cả về đóng tàu và chống chịu sóng gió trong đại dương tài chính quốc tế.

Ông phân tích thêm, thị trường tài chính quốc tế vận hành lên xuống theo quy định riêng, theo luật pháp và thông lệ quốc tế, tác động lan tỏa dây chuyền rất mạnh. Vị đại biểu đoàn Thành phố Hồ Chí Minh nhìn nhận hoạt động tài chính phát triển rất nhanh, cộng với sự phát triển của công nghệ lại càng nhanh và biến hóa khôn lường, do vậy trong tờ trình của Chính phủ đã nêu rất rõ điểm mạnh, điểm yếu và thời cơ.

Ngoài nguy cơ như chia sẻ của Bộ trưởng Bộ Tài chính Nguyễn Văn Thắng với báo chí về nguồn vốn ngoại tệ huy động từ Trung tâm tài chính vào phát triển đất nước không quản lý chặt chẽ, các nhà đầu tư chuyển tiền vào rồi rút ra nhanh chóng sẽ rất nguy hiểm có thể gây hỗn loạn thị trường, thậm chí xảy ra khủng hoảng tài chính (như Thái Lan năm 2008), đại biểu Trương Trọng Nghĩa nhấn mạnh về nguy cơ thao túng tài chính tiền tệ (tiền của Việt Nam chưa chuyển đổi) nên phải có cách quản lý để tránh đô la hóa, vàng hóa và tiền Việt Nam bị mất giá hay suy yếu, tránh “chảy máu” tài chính…

Bên cạnh đó là nguy cơ xung đột pháp luật hiện hành như luật hiện hành và Nghị quyết ảnh hưởng đến quản lý Nhà nước và tố tụng, nguy cơ lừa đảo và thao túng cũng rất cao, nguy cơ trốn thuế cũng rất cao.

Còn theo đại biểu Nguyễn Văn Thân (đoàn Thái Bình), Nghị quyết này chỉ mang tính chất khung, còn công việc cụ thể và quan trọng hơn sẽ nằm ở vai trò của Chính phủ.

Về việc thành lập Trung tâm tài chính quốc tế, đại biểu đoàn Thái Bình cho rằng đây là “cuộc chơi” dành cho những người có tiềm lực tài chính mạnh. Vì vậy, yêu cầu đặt ra là hệ sinh thái tài chính phải thật sự đồng bộ, cụ thể và rõ ràng. Hạ tầng pháp lý phải minh bạch, đáng tin cậy thì mới thu hút được họ.

“Đây là một 'sân chơi mở' họ có thể đến và cũng có thể rời đi bất cứ lúc nào. Còn chúng ta thì phải đầu tư ngay từ đầu, điều đó đòi hỏi phải hết sức thận trọng,” ông Thân nói.

Góp ý thêm, đại biểu Nguyễn Văn Thân cho rằng trên thế giới cũng có nhiều trung tâm tài chính ra đời rồi thất bại, ít trung tâm tài chính thành công, do đó, việc đầu tư dàn trải là rất rủi ro. Ông khuyến nghị nên bắt đầu từ một địa điểm, làm thật tốt, nếu thành công thì sau đó mở rộng cũng chưa muộn. Còn nếu triển khai mà không có nhà đầu tư tham gia thì hậu quả sẽ rất lớn.

Về vấn đề vận hành trung tâm tài chính, đây là một công việc có tính chuyên môn rất cao, do đó ông đề nghị Chính phủ nên thuê một đơn vị quốc tế có uy tín, có kinh nghiệm triển khai và vận hành các trung tâm tài chính toàn cầu để khảo sát, tư vấn, và điều hành hoạt động.

“Việc này có thể tốn kém, nhưng là cần thiết và hiệu quả hơn là để Chính phủ tự làm. Chính phủ nên giữ vai trò quản lý vĩ mô, còn vận hành cụ thể thì giao cho các chuyên gia thực sự chuyên nghiệp,” đại biểu Nguyễn Văn Thân góp ý.

Trong khi đó, đại biểu Nguyễn Quang Huân (đoàn Bình Dương) cho rằng việc hình thành Trung tâm tài chính quốc tế là điều kiện rất là cần thiết để giúp Việt Nam có thể cất cánh cùng với sự phát triển của tài chính quốc tế.

Theo ông Huân, hiện nay, các nhà đầu tư tài chính và chuyên gia đều tin rằng, với tốc độ phát triển kinh tế và vị trí địa lý thuận lợi, Việt Nam hoàn toàn có tiềm năng xây dựng một trung tâm tài chính tầm cỡ khu vực, thu hút sự quan tâm của giới đầu tư và tài chính quốc tế. Việc lựa chọn Hà Nội và Thành phố Hồ Chí Minh là hợp lý vì điều kiện hiện có. Tuy nhiên, Đà Nẵng cũng là một phương án đáng cân nhắc, góp phần giảm áp lực hạ tầng cho 2 đô thị lớn.

“Việc xây dựng một trung tâm mới hoàn toàn sẽ tốn kém hơn nhiều so với việc tận dụng cơ sở hạ tầng đã có sẵn tại Thành phố Hồ Chí Minh hoặc Hà Nội. Ví dụ, hệ thống trường học, bệnh viện hiện tại ở hai thành phố này đã đạt nhiều tiêu chuẩn quốc tế. Nếu cần, chỉ cần nâng cấp trong ngắn hạn cũng có thể đáp ứng,” đại biểu nói.

Cần nhiều ưu thế vượt trội để thu hút các nhà đầu tư

Cũng tham gia góp ý, đại biểu Trịnh Thị Tú Anh (đoàn Lâm Đồng) dẫn chứng, mỗi trung tâm tài chính trên thế giới đều có một số thế mạnh riêng, như Singapore mạnh về quản lý tài sản, London mạnh về trung tâm giao dịch ngoại hối.

Ngay cả trong một quốc gia, như Trung Quốc có 2 trung tâm tài chính quốc tế nhưng cũng có định hướng khác nhau: Hongkong là nơi có tự do tài chính rất cao, định hướng quốc tế, mạnh về quản lý tài sản, thị trường vốn quốc tế; Thượng Hải chịu sự quản lý chặt chẽ của chính phủ Trung Quốc, mạnh về thị trường nội địa, công nghệ tài chính, khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo.

Từ đó, bà Tú Anh kiến nghị xem xét phát triển trung tâm tài chính quốc tế dựa trên các trụ cột ưu thế như trung tâm tài chính kết nối chuyển đổi số và tài chính xanh Đông Nam Á, dịch vụ tài chính hỗ trợ doanh nghiệp nhỏ và vừa SMEs và chuỗi cung ứng toàn cầu và định hướng trở thành bệ phóng cho đổi mới sáng tạo tài chính Fintech Hub.

Nữ đại biểu cũng cho rằng, cần chú trọng, có cơ chế chính sách hỗ trợ phát triển hạ tầng số hiện đại và an ninh mạng. “Việc có một hạ tầng số vững chắc và khả năng phòng thủ an ninh mạng kiên cố là nền tảng sống còn cho một trung tâm tài chính hiện đại,” bà Tú Anh nói.

Trong khi đó, nhấn mạnh sự cần thiết thành lập Trung tâm tài chính quốc tế tại Việt Nam, đại biểu Hoàng Văn Cường (Đoàn thành phố Hà Nội) chia sẻ 3 mô hình tiêu biểu hiện nay gồm: Truyền thống, cải cách và chuyên biệt với những quy định và đặc thù khác nhau.

“Chúng ta đi sau nên phải xây dựng một Trung tâm có nhiều ưu thế vượt trội mới có thể thu hút được các nhà đầu tư trên thế giới. Cụ thể, cơ chế vượt trội về luật pháp thông thoáng, quy trình ban hành các nghị định cho Thủ tướng trực tiếp ký…,” đại biểu nêu kiến nghị.

Về phía cơ quan chủ trì soạn thảo, Bộ trưởng Bộ Tài chính Nguyễn Văn Thắng cho biết việc ban hành Nghị quyết của Quốc hội về Trung tâm tài chính quốc tế tại Việt Nam là hết sức quan trọng.

Ông nhấn mạnh trước khi Chính phủ trình Quốc hội, cơ quan chủ trì soạn thảo (trước đây là Bộ Kế hoạch và Đầu tư nay là Bộ Tài chính) hết sức vất vả, phối hợp với các thành phố, tổ chức nhiều hội thảo, hội nghị, khảo sát quốc tế, cùng với đó là tổ chức hàng chục hội thảo, gặp gỡ hầu hết các nhà đầu tư, các Trung tâm tài chính, Quỹ đầu tư lớn trên thế giới và các ngân hàng lớn trên thế giới, những chủ thể sắp tới nếu có họ sẽ tham gia vào… để xem mô hình, các sản phẩm của chúng ta đã đáp ứng thị trường chưa.

“Đến khi trình Quốc hội, sau khi chỉnh sửa là lần thứ 30,” Bộ trưởng cho biết và nhấn mạnh cần phải làm rõ thêm các quy định đã tạo lập được cơ sở pháp lý cho việc hình thành, vận hành Trung tâm tài chính Quốc tế đảm bảo sự vượt trội, cạnh tranh so với các trung tâm trên thế giới, Nghị quyết quy định những nội dung mang tính nguyên tắc về tổ chức và hoạt động của trung tâm, bao hàm cả những khía cạnh để hình thành và vận hành trung tâm, những nội dung cụ thể sẽ được quy định tại Nghị định của Chính phủ./.