Chiến dịch săn 'chuột gián điệp' của tình báo Ukraine

Ukraine theo dõi một đại tá làm gián điệp cho Nga, lợi dụng người này để truyền đi tin tình báo giả, trước khi "cất mẻ lưới" vây bắt.

Cơ quan An ninh Ukraine (SBU) ngày 12/2 công bố video tiến hành chiến dịch khám xét, vây bắt tại một ngôi nhà ở thủ đô Kiev, với một người đàn ông bị nhân viên an ninh khống chế, còng tay. Nghi phạm được xác định là chỉ huy trưởng Trung tâm Chống Khủng bố trực thuộc SBU, bị bắt với cáo buộc làm việc cho tình báo Nga.

Giám đốc SBU Vasyl Maliuk, người trực tiếp tham gia chiến dịch vây bắt, cho biết đây là một phần trong kế hoạch phản gián chưa từng có tiền lệ mang tên "Chiến dịch săn chuột". Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky đã được báo cáo về tiến độ thực hiện chiến dịch.

Hình ảnh được SBU công bố cho thấy người bị bắt là đại tá Dmytro Kozyura, có nhiều năm làm việc trong ngành tình báo Ukraine để "chui sâu, luồn cao" vào tổ chức và nhiều lần cung cấp thông tin cho phía Nga.

"Kozyura từng làm việc trong thời gian dài ở bộ phận nhân sự của Học viện SBU vào đầu những năm 2000, biết và có quyền truy cập đầy đủ hồ sơ cá nhân của tất cả học viên, đồng nghĩa thông tin về hầu hết sĩ quan SBU có thể đã rơi vào tay của đặc vụ Nga", Yuriy Butusov, phóng viên Ukraine dẫn các nguồn tin trong lực lượng an ninh, cho hay.

Kozyura được bổ nhiệm làm chỉ huy trưởng Trung tâm Chống Khủng bố của SBU vào năm 2016. Chức vụ này giúp ông có cơ hội thu thập thông tin không chỉ trong lĩnh vực của mình mà còn về các bộ phận khác, theo Butusov.

Năm 2018, đại tá Kozyura tới Vienna, Áo dự sự kiện và bị Cơ quan An ninh Liên bang Nga (FSB) tiếp cận để tuyển mộ làm điệp viên, SBU cho hay. Kozyura đồng ý hợp tác, nhưng không có bất cứ động thái liên lạc nào với phía Nga trong nhiều năm, dường như để tránh bị lộ. Trong thời gian này, Kozyura nắm giữ các vị trí có quyền tiếp cận thông tin tuyệt mật và sở hữu nhiều mối quan hệ trong SBU.

Đến tháng 12/2024, Kozyura bắt mối với chỉ huy mạng lưới điệp viên là Yuri Shatalov, sĩ quan FSB. Nhưng vào thời điểm này, lực lượng phản gián Ukraine đã giám sát chặt chẽ mọi hành động của Kozyura và "chiến dịch săn chuột" bắt đầu.

Theo SBU, nghi phạm sử dụng một căn chung cư tại thủ đô Kiev làm "nhà an toàn" để liên lạc với đầu mối phía Nga, nhằm cung cấp thông tin về vị trí các kho vũ khí của Ukraine, tình trạng những cơ sở hạ tầng quan trọng và hậu quả của cuộc tập kích tên lửa từ Nga.

Để thực hiện nhiệm vụ, Kozyura được Nga chuyển giao các thiết bị chuyên dụng, trong đó có điện thoại di động, thiết bị Wi-Fi và thẻ SIM. Tất cả đều bị SBU can thiệp và theo dõi, trong khi căn chung cư bị tình báo Ukraine đột nhập và gắn camera giám sát bí mật.

"Chúng tôi theo dõi từng đường đi nước bước, từng liên lạc, trò chuyện và tin nhắn của ông ta cả ngày lẫn đêm. Ông ta hoàn toàn sống dưới sự giám sát của chúng tôi", lãnh đạo SBU Maliuk nói.

Ông cho biết không chỉ theo dõi nghi phạm, tình báo Ukraine còn lợi dụng người này để chuyển lượng lớn thông tin sai lệch cho phía Nga. Nghi phạm cũng bị hạn chế truy cập vào những dữ liệu thực sự quan trọng của Ukraine để bảo đảm an ninh quốc gia không bị tổn hại, dù không rõ sự hạn chế này bắt đầu từ khi nào.

Nghi phạm (trái) và lãnh đạo SBU Vasyl Maliuk sáng 12/2. Ảnh: SBU

SBU còn xác định được người làm liên lạc viên giúp nghi phạm liên hệ với FSB là cựu trợ lý của một thành viên thuộc Đảng Các khu vực, đảng thân Nga và hiện bị cấm tại Ukraine. Người này đã chạy trốn sang Nga.

Theo SBU, chiến dịch không chỉ vạch trần kẻ phản bội cấp cao trong hàng ngũ của tổ chức mà còn chặn đứng hoạt động của mạng lưới gián điệp do đặc vụ FSB Yuri Shatalov điều phối.

Dựa vào các đoạn hội thoại chặn thu được, SBU nhận định bố mẹ nghi phạm không chỉ biết con trai mình làm việc cho FSB, mà còn ủng hộ chiến dịch của Nga tại Ukraine. Cơ quan này thêm rằng nghi phạm hợp tác với FSB không chỉ với lý do tư tưởng, mà còn bởi lợi ích tài chính, song không nêu rõ ông ta đã nhận được bao nhiêu tiền hoặc tài sản từ Nga.

SBU cho biết cơ quan điều tra đã thu thập được các bằng chứng "không thể chối cãi" về tội danh của nghi phạm, trong đó có đoạn ghi âm nội dung các cuộc trò chuyện, video và tài liệu.

Nghi phạm đã bị buộc tội phản quốc theo Điều 111 của Bộ luật Hình sự Ukraine, sẽ phải đối mặt với án tù chung thân và tịch thu tài sản. Bố mẹ của nghi phạm dự kiến cũng bị truy tố theo Điều 436-2 của Bộ luật Hình sự về tội ủng hộ chiến dịch của Nga tại Ukraine.

"Không quá lời khi khẳng định rằng vô hiệu hóa được kẻ phản bội như vậy là chiến dịch mang tính lịch sử, khi xét tới cấp bậc của gián điệp, việc ông ta đã được đào tạo chuyên nghiệp và mức độ thiệt hại mà người này có thể gây ra đối với an ninh quốc gia trong thời chiến", lãnh đạo SBU Maliuk nhấn mạnh.

Tang vật thu được khi nghi phạm bị bắt sáng 12/2. Ảnh: SBU

Ông thêm rằng chiến dịch này đã chứng tỏ SBU có khả năng phản ứng nhanh chóng trước các mối đe dọa và đối phó kẻ thù một cách hiệu quả.

"Kể từ khi xung đột bắt đầu, chúng tôi đã nghiêm túc tiến hành thanh lọc nội bộ và quá trình này đang tiếp diễn. Chúng tôi đang làm mọi thứ có thể để bảo vệ đất nước khỏi kẻ thù từ bên trong lẫn bên ngoài", quan chức trên cho hay.

Lãnh đạo SBU trước đó cho biết lực lượng phản gián Ukraine đã phát hiện tổng cộng 47 mạng lưới gián điệp của Nga trong năm 2023 và 11 mạng lưới trong 4 tháng đầu năm 2024.

Dù vậy, sự việc vẫn làm dấy câu hỏi về lỗ hổng an ninh trong nội bộ tình báo Ukraine, khi để một người nắm giữ chức vụ cao như vậy trở thành gián điệp của Nga.

Phạm Giang (Theo NV.UA, UNN, AFP)