Các trường đại học đổi mới xét tuyển, làm sao để ngăn tổ hợp lạ?

Từ 2025, thí sinh thi tốt nghiệp THPT sẽ có 2 môn bắt buộc là Toán, Ngữ văn và 2 môn lựa chọn trong 9 môn Ngoại ngữ, Lịch sử, Vật lý, Hoá học, Sinh học, Địa lý, Giáo dục kinh tế và pháp luật, Tin học, Công nghệ.

Việc lựa chọn môn, trong đó Tin học, Công nghệ lần đầu xuất hiện ở kỳ thi tốt nghiệp THPT, tạo ra 36 tổ hợp có thể dùng để tuyển sinh đại học.

Trường Đại học Công thương TP.HCM bổ sung 5 tổ hợp mới, trong đó 4 tổ hợp khối C là C00 (Văn, Sử, Địa), C01 (Văn, Toán, Lý), C02 (Văn, Toán, Hóa), C14 (Toán, Văn, Giáo dục Kinh tế và pháp luật), chủ yếu để tuyển sinh các ngành nhóm luật, quản trị kinh doanh, khách sạn.

Trường Đại học Kinh tế - Luật (Đại học Quốc gia TP.HCM) đưa ra 2 tổ hợp mới Toán, tiếng Anh, Tin học và Toán, tiếng Anh, Giáo dục kinh tế và pháp luật. Hai tổ hợp mới được dùng thay thế hai tổ hợp truyền thống là A00 (Toán, Lý, Hóa) và D07 (Toán, Hóa, tiếng Anh).

Ngoài bốn tổ hợp truyền thống là A00 (Toán, Lý, Hóa), A01 (Toán, Lý, Anh), D01 (Toán, Văn, Anh), B00 (Toán, Hóa, Sinh), trường Đại học Công nghệ (Đại học Quốc gia Hà Nội) thêm 2 tổ hợp có môn Tin là Toán, Anh, Tin và Toán, Lý, Tin.

Đại học Bách khoa Hà Nội bổ sung thêm một tổ hợp xét tuyển là K01 (Toán, Văn kết hợp với một trong bốn môn Lý/Hóa/Sinh/Tin). Với tổ hợp này, khi tính điểm, môn Toán nhân hệ số 3, môn Văn hệ số 1, môn còn lại hệ số 2.

Cùng với việc thêm tổ hợp xét tuyển, nhiều đại học lớn cũng bỏ bớt các tổ hợp không còn phù hợp. Đại học Kinh tế quốc dân dừng 5 tổ hợp xét tuyển gồm: B00 (Toán, Hóa học, Sinh học), C03 (Toán, Ngữ văn, Lịch sử), C04 (Ngữ văn, Toán, Địa lý), D09 (Toán, Lịch sử, tiếng Anh), D10 (Toán, Địa lý, tiếng Anh).

Theo dự thảo quy chế tuyển sinh đại học 2025, quy định tổ hợp môn dùng để xét tuyển gồm ít nhất 3 môn phù hợp với đặc điểm, yêu cầu của chương trình đào tạo; trong đó phải có Toán hoặc Ngữ văn với trọng số đánh giá chiếm ít nhất 1/3 tổng điểm. Các tổ hợp trong cùng một ngành phải có số môn chung chiếm ít nhất 50% tổng điểm.

Bà Nguyễn Thu Thủy, Vụ trưởng Vụ Giáo dục Đại học (Bộ GD&ĐT) cho hay, dự thảo quy chế tuyển sinh đại học 2025 quy định tổ hợp môn dùng để xét tuyển gồm ít nhất 3 môn phù hợp với đặc điểm, yêu cầu của chương trình đào tạo; trong đó phải có Toán hoặc Ngữ văn với trọng số đánh giá chiếm ít nhất 1/3 tổng điểm. Các tổ hợp trong cùng một ngành phải có số môn chung chiếm ít nhất 50% tổng điểm.

Theo bà Thuỷ, mục đích để các trường đại học không đưa ra nhiều tổ hợp tuyển sinh "lạ", không phù hợp cho một ngành, nhóm ngành đào tạo. Lưu ý, trọng số của các môn chung giống nhau giữa các tổ hợp phải chiếm ít nhất 50%. Qua đó để thấy, đây là những môn tiên quyết quy định về phẩm chất, năng lực cần thiết của thí sinh khi ứng tuyển vào ngành học đó. Không phải bất kỳ môn nào cũng có thể áp dụng tuyển sinh trong một ngành đào tạo.

“Đơn cử, ngành đào tạo kỹ thuật nhưng áp dụng cả môn Văn, Sử, Địa và Toán, Lý, Hóa để tuyển sinh là không đúng bản chất việc dựa vào năng lực, phẩm chất cần thiết cho ngành, lĩnh vực đào tạo đó”, bà Nguyễn Thu Thủy nhấn mạnh.

Thời gian qua, việc xét tuyển dựa trên chỉ tiêu của từng phương thức mà không dựa trên đối sánh, quy đổi tương đương đã gây mất công bằng giữa các thí sinh. Do đó, quy định sửa đổi làm tăng trách nhiệm của cơ sở đào tạo trong công tác tuyển sinh, phải nghiên cứu thấu đáo để không còn tình trạng chênh lệch điểm trúng tuyển bất hợp lý giữa các tổ hợp xét tuyển, giữa phương thức xét tuyển mà không có căn cứ giải thích.

Thầy Hồ Văn Tuấn, giáo viên THPT ở Quảng Bình đề xuất, dự thảo quy chế tuyển sinh 2025 nên chăng cố định danh sách các tổ hợp, từng trường sẽ lấy đó làm căn cứ để lựa chọn tổ hợp phù hợp với ngành, chương trình đào tạo, tránh mỗi trường đẻ ra một tổ hợp mới, dẫn đến nhiễu loạn tuyển sinh.

Đồng thời, cần loại bỏ các phương thức tuyển sinh không bảo đảm chất lượng đầu vào với ngành được đào tạo của cơ sở giáo dục đại học; đồng thời yêu cầu đơn vị giải trình việc lựa chọn tổ hợp môn học, bài thi đánh giá năng lực của các kỳ thi riêng được sử dụng để xét tuyển sinh. Qua đó, bảo đảm chuẩn đầu vào năng lực cơ bản để học tập thành công ở bậc đại học.

Trong đơn gửi Bộ trưởng GD&ĐT hồi cuối tháng 12/2024, Hiệp hội các trường đại học, cao đẳng Việt Nam kiến nghị, Bộ GD&ĐT cần loại bỏ các phương thức tuyển sinh không bảo đảm chất lượng đầu vào với ngành được đào tạo của các cơ sở giáo dục đại học, đồng thời yêu cầu các cơ sở giáo dục đại học giải trình việc lựa chọn các tổ hợp môn học, các bài thi đánh giá năng lực của các kì thi riêng được sử dụng để xét tuyển sinh, bảo đảm chuẩn đầu vào năng lực cơ bản để học tập thành công ở bậc đại học. Đặc biệt, cần quy định thống nhất các tổ hợp xét tuyển hợp lý, kiên quyết loại bỏ các tổ hợp “lạ”.