1/4 người trưởng thành mắc tăng huyết áp, dấu hiệu phát hiện thế nào?

Tăng huyết áp được mệnh danh là kẻ giết người thầm lặng. Theo các chuyên gia, tỉ lệ tăng huyết áp hiện nay chiếm đến 25% ở người trưởng thành Việt Nam (cứ 10 người thì có 3 người mắc bệnh) và đang có xu hướng tăng cao đến mức báo động đỏ.

Bác sĩ Nguyễn Thị Thu Hoài thăm khám cho bệnh nhân tăng huyết áp - Ảnh: BVCC

Dấu hiệu nhận biết tăng huyết áp

Theo PGS.TS Nguyễn Thị Thu Hoài - viện trưởng Viện Tim Mạch quốc gia, Bệnh viện Bạch Mai, tăng huyết áp là khi huyết áp tâm thu lớn hơn hoặc bằng 140 mmHg và/hoặc huyết áp tâm trương lớn hơn hoặc bằng 90 mmHg.

Khi đo huyết áp, người bệnh cần được ở trong điều kiện yên tĩnh và thư giãn. Trong một số trường hợp đặc biệt, để chẩn đoán tăng huyết áp cần sử dụng đến các thiết bị theo dõi huyết áp liên tục như holter huyết áp 24h.

Theo bác sĩ Hoài, mặc dù tăng huyết áp thường không có triệu chứng rõ ràng, nhưng một số dấu hiệu có thể gặp bao gồm:

- Đau đầu: Thường vào buổi sáng, vùng chẩm hoặc trán.

- Chóng mặt, hoa mắt: Cảm giác mất thăng bằng, choáng váng.

- Ù tai, giảm thính lực: Có thể đi kèm với cảm giác nặng đầu.

- Đánh trống ngực, hồi hộp: Tim đập nhanh, cảm giác bồn chồn.

- Khó thở: Nhất là khi gắng sức hoặc nằm ngủ.

- Đỏ mặt, nóng bừng: Đặc biệt khi căng thẳng hoặc uống rượu.

- Chảy máu cam: Tuy hiếm nhưng có thể gặp.

- Mờ mắt,giảm thị lực

Đo huyết áp để phát hiện sớm bệnh - Ảnh minh họa

Các biến chứng thường gặp của tăng huyết áp

Bác sĩ Hoài cho hay các biến chứng của tăng huyết áp có thể diễn biến từ từ, âm thầm nếu không được chẩn đoán và điều trị thỏa đáng. Bệnh tăng huyết áp có thể gây ra nhiều biến chứng nguy hiểm như:

Biến chứng tại tim: Suy tim, phù phổi cấp, bệnh lý động mạch vành (nhồi máu cơ tim, đau thắt ngực ổn định..), rối loạn nhịp tim…

Biến chứng tại động mạch chủ: Lóc tách động mạch chủ (động mạch chủ ngực, bụng, chậu..), phình động mạch chủ, giãn động mạch chủ...

Biến chứng tại não, mạch não: Bệnh não do tăng huyết áp, đột quỵ não (nhồi máu não, xuất huyết não), xơ vữa gây hẹp động mạch cảnh, phình động mạch não.

Biến chứng thận: Tổn thương thận cấp do tăng huyết áp, suy thận mạn tính, protein niệu, tổn thương cầu thận do tăng huyết áp.

Biến chứng mắt: Biến đổi mạch máu ở đáy mắt do tăng huyết áp, có thể gây xuất huyết, phù nề mạch máu võng mạc, giảm hoặc mất thị lực.

Bệnh động mạch ngoại biên: Xơ vữa mạch máu các chi, tổn thương mạn tính động mạch chi dưới, chi trên…

"Các biến chứng của tăng huyết áp cũng có thể xuất hiện cấp tính diễn biến rất nhanh trong cơn tăng huyết áp cấp cứu, có thể gây nguy hiểm đến tính mạng nếu không được phát hiện và xử trí kịp thời như: Suy tim cấp, phù phổi cấp, lóc tách động mạch chủ...

Tăng huyết áp nếu không được chẩn đoán và điều trị phù hợp sẽ dẫn đến các biến chứng nặng nề, thậm chí nguy hiểm đến tính mạng", bác sĩ Hoài khuyến cáo.

Tại sao huyết áp lúc tăng, lúc bình thường?

Thực tế một số người bệnh khi khám tại bệnh viện thì huyết áp tăng, nhưng về nhà đo thì lại bình thường. Lý giải về tình trạng này, bác sĩ Hoài cho hay thông thường, khi người bệnh đến thăm khám, trước khi tiến hành kiểm tra, các bác sĩ sẽ để người bệnh nghỉ ngơi thư giãn ít nhất 10 phút.

Sau đó có hỏi bệnh, trò chuyện nhằm mục đích khai thác bệnh sử cũng như giúp hơi thở của người bệnh được thư tĩnh, điều hòa sau một quãng di chuyển.

Tuy nhiên trong một số trường hợp đặc biệt, cần đo huyết áp tại nhà hoặc theo dõi huyết áp liên tục (ví dụ holter huyết áp 24h) để chẩn đoán một cách chính xác tăng huyết áp.

Một trong những điển hình chúng tôi thường gặp là "nghi ngờ tăng huyết áp áo choàng trắng". Tăng huyết áp áo choàng trắng là tình trạng huyết áp khi đo tại bệnh viện hay phòng khám lúc có mặt nhân viên y tế thì tăng, nhưng huyết áp đo ở nhà hoặc đo bằng các thiết bị theo dõi liên tục lại hoàn toàn bình thường.

Hoặc tình huống tăng huyết áp ẩn giấu là tình trạng bệnh nhân bị tăng huyết áp thực sự, thậm chí có tổn thương cơ quan đích, tuy nhiên không được phát hiện khi đo tại phòng khám/bệnh viện.

"Với những tình huống đó, chúng tôi sẽ chỉ định cho bệnh nhân đo huyết áp tại nhà hoặc đeo holter huyết áp 24h. Bên cạnh đó, một số bệnh cũng có chỉ định theo dõi huyết áp liên tục liên quan đến điều trị, theo dõi điều trị như hạ huyết áp tư thế hoặc sau ăn ở bệnh nhân được điều trị hoặc không.

Bên cạnh đó, đánh giá tăng huyết áp kháng trị; đánh giá kiểm soát huyết áp, đặc biệt ở bệnh nhân nguy cơ cao đã được điều trị; đáp ứng huyết áp quá mức với gắng sức... Tùy từng tình trạng sẽ có phương án điều trị tiếp theo", bác sĩ Hoài cho hay.