Bóng đá Đông Nam Á và câu chuyện cầu thủ nhập tịch

Tuyển Việt Nam gặp bất lợi trước Malaysia với dàn cầu thủ nhập tịch chất lượng. Ảnh: VFF

Đi tắt đến... thành công

Lần đầu tiên trong lịch sử đối đầu, Đội tuyển Việt Nam thua đậm Malaysia 0-4 trong một trận đấu chính thức. Không phủ nhận rằng, sức mạnh của tuyển Việt Nam suy giảm so với thời điểm vô địch ASEAN Cup 2024 vì chấn thương và phong độ thụt lùi của nhiều trụ cột. Song, đó chưa hẳn là lý do chủ đạo dẫn đến thất bại của thầy trò huấn luyện viên Kim Sang-sik

Kết quả này đến từ một lý do khách quan. Tuyển Malaysia gia tăng sức mạnh đáng kể nhờ sự xuất hiện của các cầu thủ Mã kiều trình độ cao - đang chơi bóng tại Nam Mỹ và Tây Ban Nha.

Với sự hậu thuẫn về nguồn lực, tâm huyết lẫn tài chính của thái tử Johor - Tunku Ismail Sultan Ibrahim, bóng đá Malaysia đã đi khắp năm châu, bốn bể. Những cầu thủ “con lai” mà họ chọn lựa không chỉ dừng lại ở việc có gốc gác Malaysia mà còn là trình độ.

Trung vệ Facundo Garces - tân binh của tuyển Malaysia vốn đang chơi bóng cho Alaves ở La Liga. Joao Figueiredo - tiền vệ khiến tuyến giữa của Việt Nam vỡ vụn - đang khoác áo đội bóng Top đầu giải vô địch quốc gia Thổ Nhĩ Kỳ. Jon Irazabal - cầu thủ phòng ngự khiến cánh phải của ĐT Việt Nam tê liệt đã trưởng thành từ Athletic Bilbao nổi tiếng. Còn, Imanol Machuca - cầu thủ dự bị vào sân ở hiệp 2 cũng đã chơi 8 trận cho Velez Sarsfield ở giải vô địch quốc gia Argentina.

Malaysia đã học theo đúng con đường của Indonesia. Bằng cả tiền lẫn quan hệ, họ tìm kiếm được những cầu thủ con lai trưởng thành ở các nền bóng đá trình độ trên thế giới, thi đấu cho các câu lạc bộ lớn tại Nam Mỹ và châu Âu.

Ngay lập tức, kết quả đến với hai đội tuyển này. Malaysia khẳng định tham vọng dự vòng chung kết Asian Cup 2027 và xa hơn là World Cup 2030 bằng một chiến thắng thuyết phục trước Việt Nam. Cũng từ đòn bẩy Việt Nam, Indonesia đang từng bước tiến dần tới việc hiện thực hóa tham vọng dự World Cup 2026, dựa trên những cầu thủ trưởng thành tại Hà Lan.

Điều không thể khác

Ở một quy mô nhỏ hơn mang tầm khu vực, Việt Nam, Philippines hay Singapore đã và đang có thành công từ việc lựa chọn cầu thủ con lai hoặc ngoại binh nhập tịch. Mới nhất, tại ASEAN Cup 2024, với sự xuất hiện của Nguyễn Xuân Son, tuyển Việt Nam đã thi đấu ấn tượng và giành chức vô địch Đông Nam Á.

Thực tế, Liên đoàn bóng đá Việt Nam vẫn tích cực tìm kiếm các cầu thủ Việt kiều. Hiện tại, cơ quan này đang có trong tay danh sách với hơn 100 gương mặt. Tuy nhiên, không phải cầu thủ Việt kiều nào cũng đạt trình độ cao như Nguyễn Filip hay Cao Pendant Quang Vinh - hai tuyển thủ của tuyển Việt Nam hiện tại.

Minh chứng là dàn cầu thủ Việt kiều đang chơi tại V.League hay tập trung ở các đợt hội quân của U17 Việt Nam và U22 Việt Nam. Họ có thừa khát khao cống hiến cho bóng đá nước nhà, nhưng những Maxwell, Andrej An Khánh, Thomas Mai Veeren, Kyle Colonna... không quá vượt trội so với các nội binh Việt Nam hiện tại.

Câu chuyện sụp đổ của Singapore vì quá dựa dẫm vào nguồn lực nhập tịch và con lai trong quá khứ cũng là điều mà bóng đá Việt Nam cần thận trọng. Từng là một thế lực của bóng đá Đông Nam Á những năm 2000 nhờ nhân tố nhập tịch, song Singapore bắt đầu tụt dốc từ năm 2015 đến nay. Lý do là bởi Singapore thiếu nội lực phát triển bóng đá trẻ, cộng thêm nguồn lực nhập tịch và con lai hao hụt và không còn đáp ứng chất lượng như giai đoạn trước.

Tổng kết lại, chuyện tìm kiếm cầu thủ con lai hay lựa chọn ngoại binh nhập tịch để tăng cường sức mạnh cho đội tuyển quốc gia là điều tất yếu trong xu hướng phát triển bóng đá đương đại, đặc biệt với những nền bóng đá đang trung bình khá như Việt Nam, Malaysia, Thái Lan hay Indonesia. Tuy nhiên, muốn đạt được thành công ở quãng ngắn lẫn dài hạn, các quốc gia vẫn phải đảm bảo nền móng bóng đá trẻ đủ vững, cộng thêm chọn lọc các nhân tố từ nước ngoài đủ giỏi và tâm huyết.

Đây là bài toán này không đơn giản. Thậm chí, phải thông qua nền tảng tài chính đủ lớn cùng mối quan hệ đủ rộng, các đội tuyển quốc gia mới nhận được cái gật đầu từ dàn cầu thủ con lai đẳng cấp cao. Đâu đó về mặt bản chất, điều này chẳng khác gì chuyển nhượng cấp câu lạc bộ.